تولید باید از دخالت دولت مصون بماند/بخش خصوصی و دولت به هم نزدیک شده اند
سید محمد رضا مرتضوی، دبیرکل خانه ایران، در گفتگو با برنامه رادیویی فصل پنجم، در مورد راهکار های تسهیل سرمایه گذاری در بخش صنعت و معدن ، گفت: تولید باید از دخالت دولت مصون بماند. متن این مصاحبه به شرح زیر می باشد:
سوال:آقای مرتضوی همان طور که می دانید لازمه دست یابی به اقتصاد مقاومتی،تسهیل شاخص فضای کسب و کار یا بهبود فضایی کسب وکار است.جناب عالی برای تسهیل سرمایه گذاری در این بخش چه تدابیری را مد نظر دارید؟
از دریچه های مختلفی به موضوع کسب وکار نگاه می شود ،بعضی از کشور های دنیا برای جذب سرمایه گذار و برای جلب کسانی که صاحبان سرمایه هستند، علاوه بر این که موانعی را برای آن ها ایجاد نمی کنند، تسهیلاتی را هم در کشور خود برای آن ها مد نظر می گیرند.اگر از من سوال کنید چرا ایران رتبه کسب وکار مناسبی ندارد ،اولین چیزی که به ذهن من می رسد اندازه دولت است. وقتی اندازه دولت بزرگ باشد و وزرات خانه ها و ادارات عریض و طویل داشته باشد ، این ادارات خود به خود، موانعی برای کسب و کار ایجاد می کنند.یکی از موضوعاتی که امروز در دنیا در حوزه تولید و توسعه کسب و کار مورد توجه می باشد دخالت حداقلی دولت هاست.دولت ما باید اجازه بدهد فضای کسب و کار به طور طبیعی بماند. زمانی که اندازه دولت بزرگ می شود ، اکوسیستم محیط کسب و کار و آنچه طبیعت کسب و کار می باشد را به هم می ریزد.
خیلی از شرکت های که در دنیا سود نجومی دارند ، از یک ایده ساده شروع کرده و شاید هم کسی به آن ها در ابتدا ی کار اهمیت نمی داد .ماکرو سافت و یا جستجو گر گوگل از این قبیل شرکت ها هستند.. اگر به تاریخ ایران نگاه کنیم ، بخشی از نارضایتی مردم در انقلاب 57 وجود همین دستگاه عریض و طویل دولتی بود.
سوال: شما به اندازه دولت اشاره کردید ، این در حالی است ما در سال چهارم اجرای برنامه پنجم توسعه هستیم و این بحث های تئوریک از برنامه اول توسعه مطرح بوده و فعالان اقتصادی آن قدر منتظر نمی مانند تا این بحث ها در برنامه های هفتم و هشتم ادامه داشته باشد. چرا این بحث ها تا الان حل نشده است؟
ما باید برگردیم و حوزه اقتصاد را در دولت های مختلف بررسی کنیم . در دولت سازندگی برای توسعه زیر ساخت ها اهدافی تعریف شده بود اگر یادتان باشد آن موقع در آمد های نفتی ما خیلی پایین بود ، جنگ نیز تازه به پایان رسیده بود، مجبور بودیم دست به استقراض بین المللی بزنیم . دولت سازندگی بسیاری از اهدافی که در حوزه توسعه زیر ساخت ها و نیرو گاه ها و ساخت کارخانجات سیمان و فولاد تعریف کرده بود، محقق ساخت. در دولت اصلاحات بحث در مورد تک رقمی شدن نرخ تورم ،رشد نرخ سرمایه گذاری در کشور ، محدودیت فقر و از بین بردن فاصله طبقاتی بود و زمانی که کار این دولت به پایان رسید، صندوق ذخیره ارزی پر از پول بود ، تورم ما کاهش یافت و این ها نتیجه کار همگانی بود. در دولت مهرورزی، برنامه ها و قوانین تعطیل شد ، که نتایج فاجعه آوری را به همراه داشت.
همه اقتصاد ها یک نقشه راه دارند در قالب این نقشه راه ، استعداد ها ، امکانات و ایده ها خود را مطرح می کنند. شما وقتی در مورد اقتصاد مقاومتی صحبت می کنید ، این اقتصاد باید درون زا باشد و ضمناُ باید صادرات هم داشته باشد. مردم باید به کالا های که در کشور تولید می شود ،اعتماد کنند و لازمه اعتماد نیز بودن کیفیت مطلوب در کالا است.دستگاه دیپلماسی ایران باید درهای اقتصادی را برای جذب سرمایه گذاری و همچنین برای فتح بازار های جهانی باز کند.
سوال: آقای مرتضوی می دانید که بخش صنعت دارای رشد منفی بوده چه راهکار هایی را برای رشد مثبت بخش صنعت در نظر گرفته اید؟
صحنه عملیات تولید باید از دخالت دولت مصون باشد .در دو دهه اخیر همه دولت ها در نرخ گذاری دخالت داشته اند و نرخ کالا ها و کنترل قیمت ها را سر لوحه دستور العمل های خود قرار دادند.
سوال: البته در بعضی از مواقع به سود حوزه تولید کنندگان بود.
نه این طور که می گوید نیست ، مثلاُ در حوزه پتروشیمی اکثر واحد های صنعتی می گویند چون کارخانجات پتروشیمی مطلق به دولت است ، قیمت و عرضه به بورس را به شیوه دلخواه تعیین می کنند. دولت می تواند با تولید محدود و اقتصاد مدیریت شده همه چیز را کنترل کند ولی من تضمین می کنم که نرخ بهره وری پایین می آید و تولید گران قیمت می شود. بهترین راه برای کنترل قیمت ها و کاهش قیمت ها افزایش تولید است .زمانی که نرخ بهره وری در کارخانه ها بالا بیاید خود به خود قیمت تمام شده پایین می آید و در نتیجه در بازار رقابتی تولید کننده مجبور به عرضه کالا های ارزان تر و با کیفیت تر می شود. منابع مالی کشور در دست بانک هاست، در دنیا بانک ها یک ابزار مالی در اقتصاد هستند. ولی در ایران بانک ها یک ابزار مالی برای به گردش در آوردن بخش صنعت نیستند.بانک ها تبدیل به موسساتی شدن که به طور مستقل فقط به سود می اندیشند و سود را در قالب مبادله پول می بینند نه در تولید . ابتدا دخالت دولت باید به حداقل برسد و بعد منابع محدود مالی کشور ، همان طور که در ابلاغیه مقام معظم رهبری آمده ، در اختیار بخش تولید قرار گرفته تا رستگاری کشور که در دست تولید است، محقق شود .
به عنوان مثال سال گذشته 20 میلیون تن کالایی زراعی وارد کشور شده ، این فاجعه است ، یعنی امنیت کشور را در حوزه تأمین مواد غذایی به حداقل رسیده است.اگر ما بخواهیم اقتصاد ایران را در طول 20 سال گذشته بررسی کنیم ، حتی در زمان جنگ که بخش زیادی از سرزمین های ما زیر بمباران های بعثی ها بود ، امنیت تأمین مواد غذایی مون بیشتر از اکنون بود.
عملیات تأسیس کارخانه در ایران بسیار دشوار است. ابتدا باید یک موافقت اصولی بگیرید.سپس باید یک زمین ، در شهرک صنعتی یا در خارج شهر بخرید، که در شهرک های صنعتی هیچ زیر ساختی وجود ندارد و هیچ کس هم مسئول نیست. حتی مدیر شهرک های صنعتی یکی از ناراضی های شهرک صنعتی است.به طور مثال ، در شهرک صنعتی پرند صد ها واحد تولیدی وجود دارد که لوله کشی آب ندارند و گاز هم تا ورودی شهرک آمده اما توزیع نشده. من از وزیر محترم صنعت و معدن درخواست دارم ، این بساط خودیاری ، همکاری و این زور گیری را تعطیل کنند. شهرداری پول می خواهد ، بخش داری پول می خواهد . هنوز کارخانه ی در کار نیست و فقط یک زمین خریدند. هر جای دنیا بروید و به فرماندار آن ایالت بگوید که من می خواهم کارخانه احداث کنم ، به گرمی از شما استقبال می کنند ولی اینجا می گویند به حساب فرمانداری و شهرداری پول بریز ، این ها همه غیر قانونی است . این کارخانه باید تأسیس شود و تولید کند و از محل تولید مالیات بدهد.
در همه جایی دنیا ارزش افزوده را از مصرف کننده می گیرند ولی در ایران از تولید کننده اخذ می کنند.دولت مالیات ارزش افزوده را از موسسات تولیدی می گیرد و به موسسات تولیدی می گوید از مردم بگیرید. بروکراسی در ایران ، مدل ایست بازرسی و تأخیر در تولید است که همین باعث فساد می شود.
سوال: نقش انجمن های بزرگی مثل خانه صنعت و معدن در توسعه صنعت چیست؟
در همه جایی دنیا چالش بین دولت و انجمن ها ،برای بهبود وضعیت اقتصاد کشور وجود دارد و هر کشوری نسخه مخصوص به خودش را دارد. ، نه دولت ها می خواهند اختیار خود را به انجمن ها بدهند ، نه انجمن ها دوست دارند اختیار خود را به دولت ها بدهند، و این جدال همیشه وجود دارد. من فکر می کنم در انقلاب 57 ما به این تفاهم رسیدیم که راه پیشرفت کشور دخالت دادن مردم در کسب و کار است. از آن زمان بود که در کشور ما انجمن ها و تعاونی ها بر خلاف های سال های قبل از 57 رشد بسیاری کردند.
یکی از وعده های دکتر روحانی مشورت با انجمن ها و تشکل ها است. من یک گلایه هم دارم ، بعضی از وزراء و معاونان وزرا به جایی اینکه نماینده انجمن ها را به عنوان مشاورین خود انتخاب کنند ، خودشان شروع به انتخاب مشاورین می کنند که این کار غلط است.
سوال: در این تصمیماتی که در این 9 یا 10 ماه گرفته شده تشکل شما در چند تعداد آن ها نقش داشته است؟
ما در اکثر اتاق های فکر دولت حضور داریم و پیشرفت و پیشبرد نظریه های ما بستگی به مذاکره ما با دولت دارد. من فکر می کنم که فاصله ی ما و دولت مردان نزدیک تر شده و می تواند این روابط بهتر هم بشود. مثلاُ در مذاکرات با کشور های خارجی حتماُ باید مدیران انجمن ها ، وزرا را همراهی کنند.وزرا باید منتخبین مردم در آن حوزه را قبول کنند ، همان طور که مردم آنان را را قبول کردند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.