شاخص های اقتصادی استان در سال 95 در گفتگو با مهندس ابراهیمی و دکتر متین راد
رستم زاده -سال 95 سال« اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل » در حالی به پایان رسید که ارزیابی ها و اظهار نظر بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی از توفیق نیافتن در تحقق کامل و عملی سیاست های اقتصاد مقاومتی حکایت داشت .تا جایی که می توان به جرات گفت کمرنگ بودن رونق اقتصادی ،کوچک شدن سبد مصرفی و معیشت خانوارها در کنار رکود ادامه دار و سنگینی که بسیاری از بخش های تولیدی،صنعتی وکشاورزی را به تعطیلی یا تولید زیر ظرفیت اسمی وادار کرد و سهم ایران را در بازارهای صادراتی کاهش داد از نشانه های این موفقیت نیافتن بود .بازار داخلی نیز چه در بخش زمین و مسکن و چه در بخش کالاهای مصرفی و مایحتاج عمومی اگرچه باعث ثبات قیمت ها و کاهش تورم افسارگسیخته سالهای قبل شده بود اما به دلیل تحرک نداشتن بازار همچنان جزو گلایه های اصلی مردم و بازاریان به شمار می آید.رکودی که به نظر می رسد ادامه آن در راستای کنترل تورم در بازار بازهم در اولویتهای دولت قرار دارد و قرار نیست تغییری در آن ایجاد شود .بااین همه لازم دیدیم تا در ابتدای سال جاری، نگاهی به اقدامات و تلاش های صورت گرفته دستگاه های اجرایی استان برای تحقق شعار راهبردی «اقتصاد مقاومتی ،اقدام و عمل» بیندازیم و سپس با نقد نقطه ضعف های آن، فرصت های تازه ای را از زبان فعالان اقتصادی برای بهبود اشتغال و تولید در سال جاری بیان کنیم . براساس گزارش دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی، 20 اقدام شاخص اجرایی شده مرتبط با برنامه راهبردی اقتصاد مقاومتی استان در سال 95به شرح زیر است .
پرداخت تسهیلات
با هدف افزایش تولید و جلوگیری از تعطیلی 255 واحد صنعتی و 262 واحد کشاورزی(517واحد) 4 هزار و 400 میلیارد ریال(3690 میلیارد ریال صنعت و 710میلیارد ریال کشاورزی) تسهیلات رونق تولید با سود مصوب بانکی 18درصد برای بنگاه های تولیدی کوچک و متوسط و واحدهای تولیدی در آستانه راه اندازی با پیشرفت فیزیکی بالای60 درصدتا پایان بهمن ماه تامین و پرداخت شده است .این میزان پرداخت در پی ثبت نام 2هزارو 690واحد متقاضی در سامانه بهین یاب صورت گرفته است که پس از بررسی تقاضاها هزار و 835 واحد برای دریافت 16هزار و 160میلیارد ریال تسهیلات به بانک ها معرفی شدند .همچنین 11هزار میلیارد ریال تسهیلات دیگر به طور مستقیم و غیر مستقیم از اعتبارات بانک های استان به بخش تولید واگذار شده است .پرداخت این تسهیلات در کنار دیگر اقدامات باعث شد تا در سال 95 خراسان رضوی در برخی بخش ها موفق به افزایش میزان تولید محصولات صنعتی خود شود به طوری که در 11 ماه سال 95 در تولید الیاف مصنوعی 37درصد ،لامپ196درصد،روغن نباتی9درصد ،خودرو 49درصد ،موتور سیکلت 36 درصد و سیمان 17 درصد رشد را تجربه کرده است .
اجرای طرح های فولادی
درراستای ایجاد صنایع بزرگ و اشتغال زا در استان برای ایجاد 9 طرح بزرگ فولادی ،کنسانتره و گندله با ظرفیت 5/17 میلیون تن کنسانتره و 15 میلیون تن گندله برنامه ریزی و پیگیری صورت گرفت که تا کنون بالغ بر 70 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در این بخش انجام شده است .برخی از این طرح ها، هم اکنون پیشرفت فیزیکی 80درصدی داشته اند .
صادرات و واردات
میزان صادرات کالا از گمرکات استان طی 10ماه ابتدایی سال 95 ، هزار و 77 تن به ارزش هزار و 410 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال 94 از نظر وزنی 8 درصد و از نظر ارزشی 7 درصد رشد داشته است.میزان واردات استان نیز در این مدت بالغ بر 38هزارتن به ارزش 299میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، از نظر وزن 15 درصد کاهش و از نظر ارزش 3درصد رشد داشته است .با این وصف تراز بازرگانی خارجی گمرکات استان در ده ماهه سال 95 مثبت و معادل هزار و 111میلیون دلار بوده است .همچنین با توجه ویژه ای که به ظرفیت ها و ذخایر طلای استان طی سال جاری صورت گرفت در سال 95 حدود 5/35 میلیون دلار طلا از خراسان رضوی به بازارهای جهانی صادر شد که این رقم در سطح کشور بی نظیر بود. از سوی دیگر به منظور تسهیل مراحل اداری و تشریفاتی امور گمرکی و حذف سفرهای غیر ضروری واحدهای تولیدی و صادراتی، علاوه بر گمرک مرکزی استان در مشهد، دو دفتر نمایندگی در نیشابور و گناباد ایجاد شد.در این مدت از گمرک نیشابور 36 میلیون دلار و از دفتر نمایندگی گمرک در گناباد(که اواخر سال گذشته تشکیل شد ) 125هزار دلار کالا صادر شده است .
توسعه بخش کشاورزی
با وجود خشکسالی و سرمازدگی طی سال های اخیر در پی برنامه ریزی های صورت گرفته در جهت بهره وری بیشتر محصولات کشاورزی و باغی در 10 ماهه سال 95بیش از 64 هزار تن سیب تازه به ارزش بیش از 20 میلیون دلار ،134 تن سیب زمینی تازه به ارزش 23 میلیون دلار ،6/3 هزار تن پسته تازه و خشک به ارزش 9/31 میلیون دلار ،133 تن زعفران به ارزش 191میلیون دلار ،27هزار تن رب گوجه فرنگی به ارزش 3/37 میلیون دلار و… از خراسان رضوی به کشورهای هدف صادر شده است .همچنین 20هزار تن انگور تازه در سال گذشته به روسیه صادر شده است . در بخش محصولات دامی نیز در سال گذشته خراسان رضوی با تولید 55 هزار تن گوشت قرمز رتبه اول کشور ،700هزار تن شیر رتبه سوم کشور ،60هزار تن تخم مرغ جایگاه دوم کشور و 105هزارتن مرغ صنعتی رتبه سوم کشور را کسب کرده است .همچنین با همت کشاورزان استان سال زراعی گذشته 800هزارتن گندم در خراسان رضوی تولید شد که 609 هزار تن مازاد بر نیاز آنها به صورت تضمینی از کشاورزان خریداری شد که این میزان رشد 29درصدی داشته است .هم اکنون 19ماه ذخیره گندم در سیلوهای استان موجود است .
سرمایه گذاری خارجی
طی 11 ماه سال گذشته 282میلیون دلار سرمایه خارجی وارد استان شده است. سرمایه خارجی مصوب استان طی 11ماه سال 95نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن 10 برابر شده است . از نظر تعداد سرمایه گذاری خارجی، خراسان رضوی با ٢٢ پروژه مصوب و ١٦٢ میلیون دلار سرمایه گذاری رتبه اول کشور را دارد اگرچه در این میان سرمایه گذاری های صورت گرفته در خراسان رضوی منهای سرمایه گذاری در پروژه های بزرگی مثل نفت و پتروشیمی است که جزو مزیت های استان های دیگر است .
به روزآوری تکنولوژی
تقویت تولید و اشتغال و جلوگیری از ورشکستگی واحدهای تولیدی علاوه بر تامین مالی ، نیازمند تامین سرمایه ثابت برای واردات تکنولوژی و ماشین آلات جدید است. در این راستا با هماهنگی صورت گرفته تعداد قابل توجهی خط تولید جدید به ارزش جمعی 119 میلیون یورو وارد استان شد .
اشتغال خرد
در کنار طرح های اقتصادی اجرا شده در استان که بی تردید می تواند اشتغال پایدار جویندگان کار استان را در پی داشته باشد، اجرای 6هزار و 158 طرح اشتغال زایی طی 10 ماهه سال 95 با اعتباری بالغ بر 970 میلیارد ریال در سطح استان و نیز اجرای هزار و 100 طرح اشتغالزایی دیگر توسط سازمان بسیج سازندگی با پرداخت هزار و 70 میلیارد ریال و اشتغال هزار و 300 نفر در شهرستانهای قوچان ،تربت جام ،تربت حیدریه ،مه ولات و درگز از جمله برنامه های اجرا شده در استان بوده است .
اعزام و پذیرش هیئت های تجاری
به منظور توسعه تجارت خارجی و معرفی توانمندی های اقتصادی استان و نیز شناسایی ظرفیت های کشورهای همسایه 10هیئت تجاری طی سال گذشته از استان به کشورهای عراق،هنگ کنگ (3مورد)،افغانستان (2مورد)،تاجیکستان ،قزاقستان ،ترکیه ،هلند ،اتریش ،روسیه ،آلمان،ارمنستان و گرجستان اعزام شده اند که نسبت به مدت مشابه سال قبل 25 درصد رشد داشته است . همچنین 13هیئت تجاری خارجی نیز از کشورهای هنگ کنگ ،پاکستان(2 مورد)،افغانستان (2 مورد)، سوئیس ،ترکیه ،آلمان،عراق ،مکزیک ،لبنان،جمهوری چک و ترکمنستان به استان سفر کرده اند که این نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل 44 درصد رشد داشته است .همچنین 8 نمایشگاه توسط فعالان اقتصادی استان در خارج از کشور برگزار شده است .
رفع موانع تولید
درراستای حل مشکلات و موانع پیش پای تولید کنندگان و رفع اختلافات این بخش با دستگاه های اجرایی استان، ستادی تحت عنوان ستاد تسهیل و رفع موانع تولید با مسئولیت استاندار تشکیل شد که در 11 ماه سال گذشته 587 پرونده را در 105 جلسه بررسی کرد و برای حل مشکلات آن و موارد مشابه 773 مصوبه داشت .از این تعداد 295 مصوبه به طور کامل اجرا شد و مابقی در دست اقدام است .
کنترل بازار
با وجود اینکه تورم استان در ابتدای کار دولت یازدهم 5/37 درصد بوده است اقدامات نظارتی و کنترلی در سطح عرضه، این نرخ را در سال 95 به 8/5 درصد رسانده که این میزان نیز یک درصد کمتر از متوسط کشوری است .
تلاش برای کاهش نرخ بیکاری
نرخ بیکاری استان در تابستان 95 معادل 5/12 درصد بوده که 2/0 درصد از میانگین کشوری پایین تر است.با این حال اگرچه نرخ بیکاری استان در سال ٩٥ کاهش نیافته ولی با توجه به افزایش نرخ مشارکت استان شغل بیشتری ایجاد کرده ایم به طوری که تعداد شاغلان از یک میلیون و 832 هزار و 973 نفر در تابستان 94 به یک میلیون و 954هزار و 118 نفر در تابستان 95 رسیده که 7 درصد رشد داشته است .
یوزانس و فاینانس
درراستای تامین مالی و اعتبار تهیه مواد اولیه تولید، 55 میلیون دلار تسهیلات یوزانس در سال 95 برای واحدهای تولیدی و صنعتی استان از طریق بانک های خارجی مبادله شده است .200میلیون دلار فاینانس خارجی نیز برای پروژه های برق و فولاد استان اختصاص یافته است . با وجود گزارش فوق بسیاری از ظرفیت های خراسان به عنوان قطب تولید محصولات صنعتی و کشاورزی ،محور توسعه شرق کشور،استانی بهره مند از شبکه های ریلی و راه های هوایی و ترانزیتی و… مغفول مانده است . جمع بندی کوتاهی از اظهارات برخی فعالان اقتصادی استان در گفت وگو با خراسان را در زیر می خوانید .
از حال بد تولید و رکود در ساخت و ساز و مسکن تا صادراتی که به نقطه هدف نرسید
محمد حسن روشنک ، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی گفت:اگرچه وضعیت اقتصادی استان در سال 95 نسبت به سال 94 بهتر بود اما می توانست بهتر از این هم باشد.در واقع با اینکه در حوزه اشتغال به خصوص در نیمه دوم سال شرایط بهتری را شاهد بودیم و میانگین نرخ بیکاری استان از نرخ بیکاری کشور پایین تر آمد با این حال رکود ادامه دار در بخش هایی مثل عمران، مسکن و ساختمان اجازه نداد تا نرخ بیکاری کاهش چشمگیری داشته باشد چه اینکه رونق در حوزه ساخت و ساز می تواند به خودی خود به اشتغال پایدار نیز بینجامد .مثلا تکمیل پروژه هایی مثل مراکز اقامتی و هتل ها یا مراکز تجاری و غیره که در حال حاضر تعداد زیادی از آنها در شهر مشهد و دیگر نقاط استان به دلیل رکود تعطیل و غیر فعال هستند می تواند باعث اشتغال تعداد زیادی کارجوی جدید شود .اما متاسفانه در این بخش نه تنها موفقیتی حاصل نشد که می توان ادعا کرد به وضعیت بدتری نسبت به سالهای قبل تر نیز دچار شده ایم . وی ادامه داد :در حوزه صادرات نیز با وجود اینکه توانستیم سهم صادراتی استان را در سبد صادراتی کشور حفظ کنیم اما به طور مشخص همسو با همه نقاط کشور به شاخص های پیش بینی شده دست پیدا نکردیم .با این حال بازهم وضعیت خراسان رضوی نسبت به دیگر نقاط بهتر بود و از میانگین کشوری بالاتر بودیم .
باید اشتغال دانش آموختگان اولویت استان باشد
همچنین جواد سخدری مدیر مرکز کارآفرینی و اشتغال جهاددانشگاهی استان در گفت و گو با خراسان رضوی گفت :با اینکه نرخ بیکاری استان اندکی در سال 95 کاهش پیدا کرد و خراسان رضوی با وجود افزایش نرخ مشارکت در تولید شغل جدید موفق تر از بسیاری استان های دیگر بود اما به نظر می رسد همچنان به توجه ویژه ای در اشتغال دانش آموختگان به عنوان اشتغال مولد نیازمندیم چراکه بهبود فضای کسب و کار و رونق تولید به استفاده بهینه از دانش فناورانه روز دنیا نیازمند است و این مهم نیز حتی با وجود واردات ماشین آلات و تجهیزات به روز ، نیازمند استفاده از دانش آموختگان دانشگاهی است. اگرچه بهتر است در تولید همین تجهیزات جدید نیز از فناوری بومی بهره گیری شود . وی افزود :درواقع برای رسیدن به بهره وری بالا ،تولید ثروت ،ایجاد اشتغال مولد و توسعه پایدار اقتصادی و مسئله اشتغال باید توجه ویژه ای به دانش آموختگان داشته باشیم، فقط در این صورت است که می توانیم روی کاهش نرخ بیکاری در سال جاری و سال های آتی حساب کنیم وگرنه این آمار و ارقام می تواند مثل سال های قبل متغیر باشد .
بی رغبتی بنگاه های تولیدی به استفاده از تسهیلات بانکی
فیروز ابراهیمی دبیرِ خانه صنعت، معدن و تجارت استان نیز در گفت و گو با خراسان رضوی بااشاره به اقدامات مثبت اقتصادی دولت گفت :دولت یازدهم به مثابه دولت های قبل در سال پایانی عمر خود فعالیتهای متعددی در حوزه بهبود وضعیت اقتصادی انجام داد که کنترل نرخ تورم ،ثبات اقتصادی و وارد نشدن شوک های تازه به اقتصاد کشور،ثبات نرخ ارز، مثبت نگه داشتن تراز تجارت خارجی ،افزایش نسبی صادرات نسبت به سال 94،جذب بیشتر سرمایه های خارجی ،حمایت از بنگاه های تولیدی و … از این دست اقدامات به شمار می آید با این حال باید دید چرا با وجود همه این اقدامات همچنان نرخ بیکاری در کشور بالاست و قدرت خرید مردم کاهش یافته است؟ایشان با بیان اینکه پرداخت تسهیلات بانکی حتی در قالب طرح رونق تولید که موانع دریافت وام برای واحدهای تولیدی با چک برگشتی و معوقه بانکی را نیز حذف کرده بود موفق نبود در این باره افزود: با وجود سهم 763میلیارد تومانی و معرفی تعداد بیشتری واحد تولیدی (مازاد بر سهم استان )تا حدود 1500 میلیارد تومان که به سیستم بانکی معرفی شدند، شاهد هستیم که تا پایان سال 95 حدود 60 تا 65درصد همان سهم اولیه جذب شده است. در واقع باید اذعان کنیم واحد تولیدی غیر بدهکار با وجود نرخ بالای این تسهیلات جرات دریافت این وام را نداشت و تنها برخی واحدهای دارای معوقه برای به روز رسانی معوقاتشان از آن استفاده کردند .
آثار سرمایه گذاری خارجی باید قابل لمس باشد
متین راد عضو هیات مدیره خانه صنعت ، معدن و تجارت استان نیز با نگاهی به رفت و آمد هیئت های تجاری گفت :قطعا تلاش های صورت گرفته در اعزام و پذیرش هیئت های خارجی، ارزشمند و البته اقدامی لازم است .با این حال باید دید چه مقدار از این رفت و آمدها و امضای تفاهم نامه ها به عقد قرارداد منجر شده و نتیجه داده است .وی ادامه داد: در حوزه سرمایه گذاری خارجی نیز باید آثار سرمایه گذاری قابل لمس باشد یعنی این سرمایه پس از ورود به استان در بخش های از پیش تعیین شده سرمایه گذاری شود تا اثر گذار باشد اگرچه مهمترین چالش پیش روی ورود این سرمایه ها وضعیت محیط کسب و کار استان است که متاثر از وضعیت کشور حال و روز خوشی ندارد .نباید فراموش کرد سرمایه گذار خارجی بی حساب و کتاب در کشور دیگری سرمایه گذاری نمی کند و وضعیت سوددهی و بازدهی سرمایه گذاری اش را از پیش می سنجد. این فعال اقتصادی همچنین درباره وضعیت تولید استان نیز گفت :اگرچه آمارهای کشوری از رشد اقتصادی حکایت دارد اما واقعیت این است که سهم تولیدات صنایع به ویژه صنایع کوچک که در خراسان رضوی کم هم نیستند، اندک است و این رشد اقتصادی مطلوب مرهون فروش نفت و در نهایت فعالیت صنایع بزرگی مثل فولاد و خودروسازی است. از این رو همچنان تولید در خراسان رضوی حال مطلوبی ندارد .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.