هزینهها دلاری، درآمدها ریالی؛ افزایش نرخ تورم و دلار، سبد غذایی خانوارها را کوچکتر کرد
لبنیات ۵٧درصد، روغننباتی ۴٣درصد، گوشت قرمز ٣٩درصد و برنج ٢٢درصد نسبت به آبانماه سال گذشته گرانتر شده است.» این ارقام روایت بانک مرکزی از تغییرات قیمت کالاهای اساسی در یکسال اخیر است؛ دادههایی که نشان میدهد، سبد خانوارها از سال گذشته تاکنون کوچکتر شده است. همین مسئله باعث شده تا دولت با اختصاص سبد کالا به خانوارهایی که امنیت غذایی آنها بیشتر تحت الشعاع قرار گرفته است، تلاش کند بخشی از کاهش قدرت خرید آنها را جبران کند. در این راستا روز گذشته دستورالعمل توزیع مرحله اول بسته پرداخت کمک جبرانی و حمایت غذایی از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد که براساس آن سهم ریالی هر خانوار به نسبت تعداد جمعیت مشخص شده است.
بر این اساس به خانوارهای تکنفره، ١۵٠هزارتومان، دو نفره، ٢٠٠هزار تومان، سه نفره، ٢۵٠هزار تومان، چهار نفره، ٣٠٠هزار تومان و پنج نفره ٣۵٠هزار تومان تعلق میگیرد. خانوارهای با درآمد ماهانه کمتر از ۳میلیون تومان از جمله گروههای کارگران ساختمانی، قالیبافان و شاغلان صنایع دستی، مشاغل آزاد و خویشفرمایان و رانندگان بینشهری و درونشهری، زنبورداران، کارگران باربر، شاغلان کسب و کارهای خانگی، کارگران کارگاههای متفرقه، عشایر و روستاییان، دریافتکنندگان بیمه بیکاری و دیگر گروههای مشمول که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شناسایی میشوند، مشمول دریافت این سبدکالا هستند. درخواست دیگر خانوارهایی که درآمد ماهانه آنها کمتر از ۳میلیون تومان است، پس از بررسی توسط کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور پذیرفته میشود.
تأثیر تورم بر سبد خانوار
دولت با استفاده از برخی اختلالهای انجام شده در روند توزیع سبد کالا در زمستان٩٢، اینبار تلاش کرد تا با شناسایی دهکهای کمدرآمد کمک به آنها را هدفمند کند. با این حال این سؤال به وجود میآید که تعیین ارقام اعلامی برچه پایه و معیاری انجام شده است و اینکه بهعنوان مثال رقم ٣۵٠هزارتومان میتواند کاهش قدرت خرید مواد غذایی یک خانوار ۵نفره را جبران کند؟ برای بررسی این مسئله با مراجعه به آمار بانک مرکزی به تأثیر تورم بر سبد غذایی خانوارها از سال٨٧ تا سال٩۶ نگاهی میاندازیم. آمارها نشان میدهد نرخ تورم از سال٨٧ تا ٩٧ به ترتیب، ٢۵، ٨/١٠، ۴/١٢، ۴/١٢، ۵/٢١، ۵/٣٠، ٧/٣۴، ۶/١۵، ٩/١١، ٩ و ۶/٩ بوده است. در بین سالهای٨٧ تا پایان٩۶ نرخ دلار به ترتیب ٩۶۶، ٩۶٧، ١٠۴۴، ١٢٠۴، ٢۶٠٧، ٣١٨٣، ٣٢٨٠، ٣۴۵٠، ٣۶۵٠ و ۴٨٠٠ تومان تغییر کرده است.در حالی نرخ تورم و دلار در ١٠سال اخیر بهشدت افزایش یافته است که آمار نشان میدهد میزان ترمیم حقوق در این سالها همگام با این تغییرات نبوده است.
به گفته فرامرز توفیقی، مشاور کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور، ترمیمنشدن حقوق به اندازه تورم باعث شده تا در یک دهه اخیر میزان افزایش دستمزد از روند رشد هزینههای زندگی ١۵٠درصد کمتر باشد.اما تغییر این دو چه تأثیری بر سبد غذایی خانوارها گذاشته است؟ بر اساس روایت بانک مرکزی در سال١٣٨٧، میزان مصرف انواع برنج، نان، گوشت دام، گوشت پرندگان و انواع شیر در خانوارهای ایرانی بهترتیب ١۴۶، ۴۴۵، ۵۶، ٩٠، ٢١۵ کیلوگرم بود. این رقم بعد از تورم بیشتر از سیدرصدی در اوایل دهه٩٠، در سال٩٢ به ترتیب در این اقلام به ١١٩، ٣۵٠، ۴٠، ٨۴ و ٢٣ کیلوگرم کاهش یافت. این مسئله نشان میدهد که افزایش تورم همراه با رشد شدید نرخ ارز در سالهای اولیه دهه٩٠ قدرت خرید خانوارها را بهشدت کاهش داده است.
هر چند از سال٩٢ تا پایان سال٩۶ نرخ ارز تقریبا تثبیت شده و نرخ تورم نیز تکرقمی بود، با این حال همچنان قدرت خرید خانوارها با شیب ملایمتری نسبت به زمان نوسانات ارزی و تورمی کاهش یافت، بهطوری که در پایان سال گذشته سرانه مصرف برنج خانوارهای ایرانی به ١٠۶کیلوگرم کاهش یافت؛ رقمی که نشان میدهد هر خانوار ایرانی نسبت به سال٨٧، ۴٠کیلوگرم کمتر برنج مصرف میکند.
همچنین آمار بانک مرکزی از بین ١۵گروه درآمد کشور نشان میدهد سهم هزینه موادغذایی در خانوارهای کمدرآمدتر بیشتر است، به عبارتی کمدرآمدها سهم بیشتری از درآمدهای خود را صرف خرید موادغذایی میکنند. بر این اساس دهکهای کمدرآمد بین ٢۴تا ٢٩درصد از مجموع درآمدهای خود را صرف خرید موادغذایی میکنند. این درحالی است که ٢گروه درآمدی بالا فقط ١٢درصد از درآمد خود را صرف خرید موادغذایی میکنند.
همچنین بر اساس آمار بانک مرکزی، خراسانیها ٢۵درصد از درآمد خود را صرف خرید موادغذایی میکنند که حدود ۵/١درصد از میانگین کشوری بیشتر است.مقایسه آمار ارائه شده نشان میدهد هر زمان که نرخ تورم و دلار افزایش جهشی داشته است، قدرت خرید خانوارها و امنیت غذایی آنها کاهش
یافته است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.