در گفتگو با مهندس حسینی و صاحب نظران بررسی شد ؛ نگاهی به دونرخی شدن قیمت آرد و قاچاق آن
برخی کارشناسان و مسئولان حوزه اقتصادی معتقدند معضل قاچاق آرد ناشی از دونرخی بودن آرد مورد مصرف در واحدهای نانوایی، با رفع این دوگانگی محو می شود.با توجه به اهمیت نان در رژیم غذایی ایرانیان، دولتها تاکنون تدابیر مختلفی را برای کنترل قیمت آرد و ارائه نان باکیفیت توسط نانواییها اتخاذ کرده و برای دسترسی مردم به نان کیفی، یارانه به آرد اختصاص داده اند.
حتی با اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها، دولت به دلیل اهمیت نان یارانه آن را همچنان به قوت خود باقی گذاشت و با خرید گندم از کشاورزان یارانه ها را به بخشی از آرد اختصاص داد که منجر به دونرخی شدن قیمت آن به صورت ‘یارانه ای و آزاد’ شد و معضل قاچاق را بوجود آورد.
مساله قاچاق آرد با توجه به فعالیت کارخانه های متعدد تولید آرد، آزادپز شدن بخشی از نانواییها و تلاش آنها برای ارائه نان باکیفیت معضلی است که به گفته کارشناسان می توان آن را با آزادسازی کلی نرخ آرد برطرف کرد.
به گفته دبیر کمیسیون نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی طی هفت ماه امسال 34 هزار و 226 کیلوگرم آرد قاچاق در این استان کشف شد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال که 55 هزار و 540 کیلوگرم بود، 38 درصد کاهش یافته است.
ابراهیم افشاری افزود: آرد قاچاق در حین حمل و نقل و خارج از شبکه یارانه ای که باید توزیع شود، به صورت جاسازی در کامیونهای صادراتی به خارج از کشور یا در گمرک کشف می شود.
معاون بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نسط به خبرنگار ایرنا گفت: آذر ماه پارسال موضوع اصلاح نرخ نان در کارگروه ملی گندم، آرد و نان مطرح شد و بر اساس آن کارگروه استانی جلسات متعددی برگزار کرد که منجر به افزایش 30 درصدی قیمت نان با در نظر گرفتن همه جوانب آن شد لذا یکی از دلایل این افزایش فراهم کردن زمینه سود منطقی برای نانوایان بود.
علی غفوری مقدم افزود: در کنار افزایش قیمت نان، برای ارتقا کیفیت نان موضوع آزادسازی 20 درصد از سهمیه آرد یارانه ای در قالب آزادپز کردن 20 درصد نانواییها مطرح شد. وی اظهار کرد: بر این اساس آزادپزها از سهمیه آرد یارانه ای محروم و در مقابل در تعیین قیمت نان، تغییر فرآیند پخت، استخدام استادکار ماهر و استفاده از افزودنیها مختار شدند.
معاون بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به فعالیت پنج هزار و 285 نانوایی در خراسان رضوی و دو هزار و 200 نانوایی در مشهد ادامه داد: بر اساس مصوبه کارگروه ملی آرد، نان و گندم باید 20 درصد از نانواییهای هر استان آزادپز می شدند.
وی گفت: در این چارچوب تاکنون 260 واحد در خراسان رضوی آزادپز شده اند که از این تعداد 100 واحد تولیدکننده نان حجیم، نیمه حجیم، فانتزی و نان خشکه هستند.
غفوری مقدم افزود: یکی از اهداف آزادپز کردن نانواییها افزایش کیفیت نان است اما تاکنون ارزیابی دقیق علمی از این موضوع که 20 درصد آزادپز شدن نانواییها چقدر روی کیفیت نان تاثیر داشته انجام نشده است.
* آزاد شدن نرخ آرد به نفع دولت و ملت
رئیس انجمن صنایع آرد استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا آزاد شدن قیمت آرد و خروج آن از حالت دو نرخی یا یارانه ای را به نفع دولت و ملت دانست.
سید حسن حسینی گفت: دولتها به سبب حساس بودن تولید نان و احتمال بروز تنش ناشی از آن نسبت به صنعت نان بسیار محتاطانه عمل می کنند اما در سال 1387 برای مقطعی از زمان نان از حالت یارانه ای خارج و نرخ آرد آزاد شد.
وی افزود: در آن سال که نان به قیمت واقعی خود به مردم عرضه شد کارخانه های آرد هم گندم را به قیمت واقعی از دولت خریدند و حتی قیمت گندم در بازار ارزانتر از گندمی بود که از دولت خریداری می شد، همچنین صادرات آرد رونق داشت و واردات گندم آزاد بود.
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه داد: همچنین موضوعی به نام قاچاق آرد وجود نداشت زیرا قیمتها واقعی بود و عرضه و تقاضا، قیمت نان و آرد را مشخص می کرد.
وی افزود: در سال 1388 تحریمهای اقتصادی، سختگیریهای دولت دهم و صدور بخشنامه های متعدد باعث شد صادرات آرد کاملا متوقف شود.
حسینی ادامه داد: در آن شراط دیگر تولید آرد مازاد بر مصرف مردم برای کارخانه ها توجیه اقتصادی نداشت تا آن را صادر کنند و همزمان با پیشرفت کشورهای آسیای میانه در صنعت آرد، کارخانه های آرسازی ایران بازارهای خود را در افغانستان و ترکمنستان نیز از دست دادند.
وی گفت: از سال 1388 به بعد مساله آرد و نان در چنبره دیوانسالاری اداری افتاد لذا برای آرد ‘سهمیه’ تعیین و موجب دونرخی شدن آن(آرد آزاد و آرد دولتی) شد.
او افزود: دولت گندم را از کشاورز کیلوگرمی هزار و 150 تومان می خرد و آن را در سیلوها ذخیره می کند که همین هزینه حمل و نقل و هزینه پرسنل محل ذخیره سازی را به دولت تحمیل می کند و در نهایت گندم داخل سیلوها با هزینه های اضافی در بین کارخانه های آرد توزیع می شود.
حسینی گفت: دولت گندم را هر کیلوگرم 665 تومان به کارخانه های آرد می فروشد، از آن طرف آردی که برای پخت نان مصرف می شود عمدتا آرد سبوس گیری شده 15 درصدی است که نانواییها آن را کیلوگرمی 85 تومان می خرند.
وی افزود: این در حالی است که قیمت آزاد آرد در بازار حداقل هزار و 150 تومان است، وقتی اختلاف بین قیمت آرد آزاد با آرد یارانه ای 350 تومان باشد نمی توان انتظار داشت فسادی بوجود نیاید.
رئیس انجمن صنایع آرد استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی ادامه داد: اختلاف قیمت بین آرد آزاد و آرد یارانه ای دولت، همه فعالان بخش صنعت نان و صنایع آردبر و حتی افراد خارج از این شبکه را وسوسه می کند.
وی گفت: در نهایت آرد یارانه ای در بازار آزاد به صورت قاچاق عرضه می شود یا از مرزها به خارج از کشور قاچاق می شود.
او افزود: اکنون دولت یارانه نان را به مردم می دهد و آرد و گندم را ارزان می فروشد، این اقدام باعث شده جنبه های رقابت در بازار از بین برود و زمینه قاچاق داخلی و خارجی آرد فراهم شود.
حسینی ادامه داد: اکنون واردات گندم آزاد است و کیلوگرمی 800 تومان در بازار به فروش می رسد، در همین استانهای سه گانه خراسان با توجه به اینکه از بندر امام خمینی(ره) دور است قیمت آردی را که کارخانه ها به نانواها می فروشند کمتر از قیمت خرید تضمینی گندم است.
وی گفت: اکنون قیمت گندمی که از کشورهای مختلف وارد ایران می شود به رغم هزینه های سربار مربوط به حمل و نقل و غیره ارزانتر از گندم تولیدی در داخل کشور است و در این بخش تعادلی در قیمتها وجود ندارد.
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه داد: وقتی گندم تولیدی در داخل کشور 10 درصد از گندم در کشورهای دیگر ارزانتر باشد، با توجه به فناوری پیشرفته ای که در صنعت آرد و نان در کشورهای دیگر وجود دارد دیگر امکان رقابت وجود ندارد و آرد تولیدی به خارج از مرزها قاچاق می شود.
وی گفت: در کل کشور سالانه هشت میلیون تن گندم تولید می شود، ظرفیت تولید آرد در ایران سالانه 22 میلیون تن اما مصرف آرد سالانه 11 میلیون تن است یعنی 50 درصد بیشتر از نیاز کشور تولید آرد انجام می گیرد.
حسینی پیشنهاد کرد: مانند سایر نقاط دنیا اگر دولت می خواهد یارانه ای بدهد نباید قیمت گندم را جهشی افزایش دهد، باید یارانه های لازم را در قالب تامین سموم کشاورزی، برقرسانی به زمینهای کشاورزی، تامین ماشین آلات و موارد مشابه به کشاورزان پرداخت کند تا رقابت بین بازارهای داخلی و خارجی حفظ شود. وی افزود: ایران یکی از پیشرفته ترین کشورهای منطقه خاورمیانه در صنعت آرد است و توانمندیهایی بسیاری در این حوزه دارد که می تواند تامین کننده نیاز کشورهای همسایه باشد.
رئیس انجمن صنایع آرد استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی ادامه داد: در این سه استان 37 کارخانه آرد وجود دارد که 27 کارخانه آن متعلق به خراسان رضوی است و ظرفیت تولید یک میلیون و 380 هزار تن آرد در سال را دارد در حالی که مصرف سالانه آرد در بخش نان این استان 85 هزار تن است.
وی گفت: به دلیل مازاد ظرفیت تولید آرد در خراسان نسبت به میزان مصرف، کارخانه های آرد با 25 درصد ظرفیت خود فعالیت دارند لذا مازاد تولید این بخش قاچاق می شود.
حسینی با اشاره به همجواری با کشورهای آسیای میانه و بازار خوب آنها برای جذب آرد تولیدی افزود: به منظور توسعه صادرات باید در قوانین موجود بازنگری شود تا زمینه ایجاد رقابت بین تولیدکنندگان برای جذب بازارهای خارجی به وجود آید و ظرفیتهای خالی کارخانه های آرد با صادرات پر شود.
بازرسی از کارخانه تا نانوایی
معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: اختلاف قیمت آرد در بازار آزاد و در سطح نانواییها از دلایل اصلی قاچاق آن در این استان به شمار می رود.
علی باخرد افزود: پرداخت یارانه از سوی دولت به بخش تامین آرد و وجود نانواییهای آزادپز در سطح مشهد زمینه تخلف عرضه خارج از شبکه آرد را توسط نانوایانی که دارای سهمیه آرد دولتی هستند فراهم کرده است.
وی بیان کرد: قیمت هر کیلوگرم آرد دولتی هشت هزار و 50 ریال و در سطح بازار(کارخانه) حدود 12 هزار ریال است که این اختلاف قیمت حدود 70 درصد سود برای فروشندگان به دنبال دارد.
معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار کرد: با توجه به اینکه آرد دولتی که یارانه به آن اختصاص می یافته صرفا با حواله های صادره از سوی شرکت غله و بازرگانی ایران توزیع می شد وجود کیسه های 40 کیلوگرمی آرد در انبارها، سطح عرضه یا در حال حمل باید با حواله های مذکور مطابقت داشته و مبدا و مقصد آرد مشخص باشد.
وی گفت: حوزه بازرسی سازمان صنعت، معدن و بازرگانی از مبدا عرضه آرد یعنی کارخانه آغاز شده و تا محل مصرف یعنی نانوایی ادامه دارد لذا زمانی که خودروی حامل آرد در سطح شهر تردد نماید یا در انباری دپو شده باشد، توسط بازرسان بررسی و حواله های آن درخواست می شود.
باخرد افزود: این خودروها در صورت ارائه نکردن مدارک نسبت به توقیف و پرونده تخلف عرضه خارج از شبکه برای صاحب کالا تنظیم و به مراجع قضایی ارسال می شود.
وی بیان کرد: بازرسی از خودروهای حامل آرد در خارج از شهر و در سطح جاده ها برعهده پلیس آگاهی است که این موضوع با جدیت و حساسیت بالایی در حال انجام است.
باخرد ادامه داد: بازرسیها از سطح نانواییهای آزادپز به صورت روزانه انجام می شود و چنانچه در این واحدها کیسه هایی با مشخصه آرد دولتی که جمله ‘فروش آزاد’ روی آن قید نشده باشد، کشف گردد برخورد قانونی با متخلف انجام می گیرد.
وی گفت: احتمال تخلف عرضه خارج از شبکه در سطح کارخانه ها با توجه به وجود نظارتها به ندرت اتفاق افتاده اما در زمان انتقال آرد دولتی به محل نانوایی دارای سهمیه، احتمال تغییر مسیر وجود داشته و آرد مذکور به سمت نانواییهای آزادپز هدایت می شود.
معاون سازمان صنعت خراسان رضوی اظهار کرد: این تغییر مسیر به احتمال قریب به تعیین با هماهنگی نانوایی که دارای سهمیه آرد دولتی است انجام می گیرد ولی بعضا ممکن است این تخلف از سوی رانندگان شرکت حمل و نقل نیز اتفاق بیافتد.
* آرد دو نرخی فسادآور است
مدیر بازرسی و نظارت اتاق اصناف خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: دو نرخی شدن آرد فسادآور بوده و زمینه قاچاق و عرضه خارج از شبکه را فراهم کرده است.
احسان اصولی افزود: اخیرا 14 تن آرد یارانه ای عرضه شده در خارج از شبکه توسط نانواییهای دولتی در مشهد کشف شد که دوباره در اختیار شبکه توزیع آرد(شرکت غله) قرار گرفت.
وی بیان کرد: نانواییهای دولتی بخشی از سهم آرد یارانه ای خود را که باید به صورت نان به مردم عرضه شود بطور غیرقانونی به روستائیان می فروشند.
مدیر بازرسی و نظارت اتاق اصناف خراسان رضوی گفت: همه می دانند که آزادسازی نرخ آرد ضروری است و دولت باید همه فرآیند تولید گندم، آرد و نان را به بخش خصوصی واگذار کند و صنف نانوا را به حال خود بگذارد، اما این اتفاق نمی افتد.
وی افزود: اگر دولت نانوایی را به عنوان یک بنگاه اقتصادی کوچک بپذیرد و از دخالت در امور آن خودداری کند به طبع هر بنگاه اقتصادی ساز و کار مشخصی دارد و می تواند خود را مدیریت کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.