طرح جامع گره صنایع غرب را باز نکرد
از میدان قائم (عج) مشهد که وارد جاده آسیایی شوید، در دو طرف مسیر تابلوهایی با نام های صنعتی که بر سردر کارگاه ها و کارخانه ها نصب شده است، به چشم می خورد. این جا ناحیه ای صنعتی در محور غرب مشهد است که تا پشت دیوارهای شهرک صنعتی توس در 15 کیلومتری جاده مشهد- چناران در طول 60 سال گذشته امتداد یافته است و امروز حدود 2800 واحد صنعتی در این پهنه مستقر شده اند. بنا بر اذعان لبافی رئیس دبیرخانه شورای گفت و گوی بخش خصوصی و دولت، این ناحیه حدود 60 درصد اشتغال مشهد را در خود جای داده است. این محور بیش از 40 سال سابقه دارد ولی باوجود چنین سابقه ای به دلیل اختلافات شدید صنایع این محور با شهرداری مشهد هنوز برخی واحدهای صنعتی در این محور بدون سند و پایانکار هستند.
البته نداشتن پایانکار در طول این سال ها مانع فعالیت این واحدها نشده و تنها باعث شده است نتوانند برای واحد صنعتی خود سند دریافت کنند و به تبع آن، از این دارایی خود به عنوان وثیقه بانکی برای دریافت تسهیلات بهره مند شوند اما موضوعی که در سال های اخیر محل مناقشه بوده و فعالان صنعتی را از یک سو و فعالان محیط زیستی و مدیران حوزه شهرسازی را از سوی دیگر نگران کرده، مخاطرات زیست محیطی و آبی است که فعالیت صنایع در این محور به وجود می آورد، موضوعی که هرگونه توسعه صنعتی را در این محدوده ممنوع کرده و در بسیاری از اظهار نظرهای گذشته، سرنوشت آن را با ابلاغ طرح جامع گره زده بود و حالا در طرح جامع نیز کاربری دیگری جز صنعت برای این محدوده پیش بینی شده است که با ین وصف به نظر می رسد صنایع باید از این محور بروند اما اظهارات متولیان سامان دهی این محور که در این گزارش می آید، از بلاتکلیفی صنایع در ماندن و رفتن از این محور حکایت دارد چراکه چند ماه پیش، رئیس دبیرخانه شورای گفت و گوی بخش خصوصی و دولت از باز شدن این گره بیست ساله خبرداد و گفت: با نمایندگان دستگاه های مختلف مربوط از جمله شهرداری، کمیسیون ماده 5و…مذاکراتی شده تا با رعایت شرایطی از جمله تثبیت فعالیت صنعتی البته بدون توسعه، برای واحدهای صنعتی محور غرب، پایان کار صادر شود و فعالیت صنایع در این محور ادامه یابد.
با این حال و با در نظر گرفتن کاربری مسکونی و تجاری برای پهنه محور غرب در طرح جامعی که به تازگی رونمایی شد، چند سوال مطرح است که آیا این تفاهم ها و توافقنامه ها منافاتی با طرح جامع ندارد و این که اگر واقعا وجود این صنایع برخلاف کارشناسی های صورت گرفته در طرح جامع است، دقیقا بر سر چه چیزی تفاهم شده و به چه قیمتی بر ایرادات حضور این صنایع در این محور چشم پوشی شده است و اگر فعالیت این دستگاه ها واقعا به دلایل محیط زیستی ممنوع است و سلامت نسل امروز و فردای این شهر و استان را به خطر می اندازد یا به کاهش منابع آبی شهروندان منجر خواهد شد، چرا با ادامه فعالیت این واحدها برخورد نمی شود و در عوض با صدور پایانکار زمینه ماندگاری بیشتر این صنایع در محور غرب فراهم می شود.
جالب این که با وجود این مصوبه حتی بر سر تعداد صنایع مجاز به فعالیت در این محور نیز اختلاف نظر وجود دارد.
فقط39 واحد اجازه فعالیت دارند
مدیرشهرسازی ومعماری اداره کل راه و شهرسازی درباره تعیین تکلیف فعالیت صنایع در محور غرب مشهد به خراسان رضوی می گوید: در کمیسیون ماده 5، در محور غرب صرفا برای فعالیت 38 واحد و یک واحدی که بعد افزوده شد، مشروط به برخی الزامات ازجمله دریافت تاییدیه های زیست محیطی موافقت شده است.
بهاره بزرگمهر تصریح می کند:بدیهی است هر گونه تغییر کاربری برای موارد داخل محدوده، باید از طریق کمیسیون ماده 5و در خارج از محدوده از طریق کارگروه امورزیربنایی و شهرسازی پیگیری شود و در صورت مغایرت اساسی، دریافت مصوبه از شورای عالی الزامی است.
وی می افزاید:طبق مصوبه سفرهای استانی دولت دهم، ادامه فعالیت واحد های موجود در آن زمان به رعایت شرایط زیست محیطی منوط شده بود با این حال برابر قوانین و ضوابط و مقررات مصوب طرح های مجموعه شهری و ناحیه ای و مصوبات شورای عالی، هر گونه توسعه و استقرار جدید، در این محدوده غیر مجاز است.
مصوبه کمیسیون ماده 5کاملا شفاف است
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد نیز با تایید سخنان خطیب به خراسان رضوی می گوید: ما چند جلسه برای بررسی فعالیت صنایع محور غرب مشهد در استانداری و کمیسیون ماده 5برگزار کرده ایم و مصوبه کمیسیون ماده 5کاملا شفاف است که می گوید: صنایعی که برای دریافت پایانکار مراجعه می کنند باید تاییدیه محیط زیست را داشته باشند.
محمدرضا حسین نژاد می افزاید: بعد از این، شرط تثبیت واحد صنعتی در محل استقرار خود نیز مطرح می شود.مادامی که واحد صنعتی، فعالیت صنعتی داشته باشد و برای آزادسازی محور ورودی مشهد در بزرگراه آزادی با شهرداری همکاری کند و عقب نشینی های لازم را انجام دهد و حدود بعضی معابر ضروری را رعایت کند، امتیاز پایانکار به قوت خودباقی است.
وی تصریح می کند: مساحتی که از این واحدها کسر می شود به عنوان مساحت رسیده به شهرداری، ثبت می شود، سپس برای بناهای موجود ضوابطی تعیین و در حد بناهایی که درگذشته وجود داشته پایانکار صادر می شود و البته این موضوع مهم است که واحد صنعتی زمانی که این محدوده، هنوز وارد شهر نشده بود مجوزهای لازم را از دفتر فنی استانداری یا کمیسیون ماده 5دریافت کرده باشد.
معاون شهردار مشهد اضافه می کند: اما اگر روزی این صنایع به هر دلیلی تغییر کاربری دهند یا بخواهند از مزایای شهری استفاده کنند یعنی قصد داشته باشند مجتمع مسکونی یا تجاری بسازند، باقی مانده عوارض ورود به محدوده شهر را باید بپردازند.
وی درباره محدوده شهری مشهد نیز اظهار می کند: خط محدوده شهری مشهد در محور غرب هنوز تثبیت نشده است و تا زمان تثبیت آن، نمی توان اظهارنظر کرد.
حسین نژاد درباره این که آیا این توافق منافاتی با طرح جامع مشهد ندارد؟ می گوید: خیر این موضوعات دقیقاً پیش بینی شده و مصوبه شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی در راستای تصمیم های هیئت وزیران و تصمیم های کمیسیون ماده 5بوده است.
وی تصریح کرد: این صدور پایانکار درواقع برای تثبیت این صنایع بوده و حق آن چنانی برای آن ها ایجاد نخواهد کرد که ادعا کنند می خواهند تا ابد این جا فعالیت صنعتی داشته باشند. با وجود این اظهارات لبافی از حل مشکل همه واحد های مستقر می گوید چه این که اساسا برگزاری جلسات شورای گفت وگو نیز از ابتدا فقط برای حل مشکل ۳۹ واحد نبوده است.
طرح جامع مشهد مانع صدور پایانکار صنعتی برای واحد های محور غرب نیست
رئیس دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان در این باره به خراسان رضوی می گوید:بر اساس آخرین مصوبات شورای گفت وگوی بخش خصوصی و دولت، واحدهایی که در غرب مشهد فعال هستند و کاربری آن ها باغی و کشاورزی است ولی در حال فعالیت صنعتی هستند و مجوز های صادر شده نیز این موضوع را تایید می کند، تقریبا بدون پرداخت هزینه ای از شهرداری پایانکار دریافت می کنند. ولی این واحد ها چنان چه در آینده بخواهند به مسکونی یا تجاری تغییر کاربری بدهند باید هزینه ها را در چارچوب قانون و ضابطه های تعریف شده به شهرداری مشهد بپردازند.
علی اکبر لبافی می افزاید: توافقات انجام شده در هر صورت پایدار است و رونمایی انجام شده از طرح جامع شهر مشهد نیز باید در چارچوب این توافقات باشد و مانع صدور پایانکار صنعتی برای واحد های فعال در محور غرب مشهد نباشد.
باید با املاک حاشیه بزرگراه آزادی به توافق رسید
مدیر سامان دهی محور بزرگراه آزادی مشهد نیز بابیان این که این بزرگراه یکی از محورهای اصلی ورودی شهر مشهد است، به خراسان رضوی می گوید: یکی از وظایف شهرداری مشهد این است که این بزرگراه را حداقل در محدوده شهر مشهد سامان دهی کند. برای سامان دهی این محدوده باید با املاک حاشیه بزرگراه آزادی به توافق برسیم تا مسیر باز شود.
محمدناصر خطیب می افزاید: برخی واحدهای صنعتی که در محور غرب مشهد مستقر هستند، از کمیسیون ماده 5مجوز استقرار دریافت کرده اند و فعالیت آن ها تثبیت شده است از این رو شهرداری مشهد برای این گروه از صنایع گواهی صادر خواهد کرد.
وی ادامه می دهد: درگذشته مجوز این واحدها در صورتی صادر می شد که کلیه حقوق شهری را پرداخت می کردند اما با توجه به وضعیت کنونی و رکود در صنایع و دستور استاندار مبنی بر استمهال مزایای ورود به محدوده شهر مشهد، در توافقی که در شورای گفت وگوی بخش خصوصی و دولت صورت گرفت، پرداخت بخشی از این حقوق موکول به زمانی شده است که این واحدها بخواهند از مزایای طرح تفصیلی مشهد استفاده کنند.
خطیب درباره این که آیا طرح جامع شهر مشهد منافاتی با توافقات صورت گرفته برای صدور پایان کار واحدها نخواهد داشت نیز می گوید:طرح جامع بعد از رونمایی و ابلاغ توسط کمیسیون ماده 5مشمول اصلاحاتی خواهد شد و تمام توافقات صورت گرفته بر اساس رای این کمیسیون است. اگرچه برابر طرح جامع مشهد، صنایع باید به شهرک های صنعتی منتقل شوند ولی راهکار عملی، این نیست که اکنون پاسخ گوی مطالبات آن ها نباشیم.
وی اضافه می کند: باید اعیان هایی که واحدهای صنعتی در این محور بنا کرده اند، ممیزی شوند اما اجازه احداث بنای مازاد به آن ها داده نشود، همچنین باید کاری کنیم که این صنایع با رغبت و خواست خود جابه جا شوند زیرا تا زمانی که بازگشایی لازم انجام نشود، اجرای طرح تفصیلی امکان پذیر نخواهد بود.
صدور پایانکار برای 2800 واحد صنعتی به نفع شهرداری است
خطیب در ادامه به اجرای طرح بازگشایی حدفاصل میدان قائم (عج) تا میدان میثاق اشاره می کند و می افزاید: با اجرای این طرح، انتفاع زیادی برای اراضی به وجود آمده به طوری که قیمت زمین از متری 500 هزار تومان به متری یک میلیون و 500 هزار تومان رسیده است. اگر این اتفاق درباره محور غرب هم بیفتد دیگر برای فعالیت های صنعتی مقرون به صرفه نیست و طبیعتا مالکان، آن را از صنعتی به کاربری دیگری تبدیل خواهند کرد که در طرح تفصیلی نیز این موضوع گنجانده شده است. در این صورت واحدهای صنعتی قانع می شوند کارگاه های خود را به محدوده های ارزان تر منتقل و املاک کنونی خود را به نمایشگاه تجاری محصولات خود تبدیل کنند.
وی تأکید می کند: ارائه گواهی به واحدهای صنعتی در این محور، یکی از راه های اجرایی کردن طرح تفصیلی مشهد است و منافاتی با آن نخواهد داشت و از سویی دیگر این واحدها پیش از توسعه محدوده تحت نظارت شهرداری مشهد ،در آن جا مستقر بوده اند و مجوزهای خود را از اداره صنایع وقت گرفته اند و نمی توان آن ها را به زور منتقل کرد.
خطیب اظهار می کند: طبق توافق، به تمام واحدهای صنعتی که از کمیسیون ماده 5مجوز گرفته اند، گواهی پایانکار داده خواهد شد البته برای املاک حاشیه ای باید استعلام های لازم دریافت شود چراکه گواهی ها برای املاک حاشیه بزرگراه آزادی، دارای محدوده مشخصی است یعنی درواقع ما به املاکی گواهی خواهیم داد که در داخل محدوده شهری مشهد واقع شده باشند چراکه انجام این امور در خارج از مرز و محدوده شهر، در اختیار ما نیست. ما پیگیر این موضوع هستیم که برای 2800 واحد صنعتی که در این محور فعال هستند، گواهی پایانکار صادر کنیم زیرا هم به نفع شهرداری مشهد است هم به نفع صنایع این محور.
مدیر سامان دهی محور بزرگراه آزادی در ادامه درباره تغییر کاربری اراضی این محور در طرح جامع مشهد نیز اظهار می کند: در طرح جامع مشهد، کاربری املاک حاشیه بزرگراه آزادی غیر از صنعت و به عنوان پهنه بلندمرتبه سازی یا پهنه سکونتگاه ویژه در نظر گرفته شده است از این رو برابر با دیدگاه طرح جامع، این صنایع باید از این محدوده به شهرک های صنعتی منتقل شوند.
وی افزود: براساس آخرین سرشماری که طی روزهای گذشته انجام شده، تعداد کل ملک های شناسایی شده در داخل محدوده شهر مشهد (تا کال زرکش و در دو طرف بزرگراه و حدفاصل جاده قدیم تا نهر گناباد ) 400 واحد و در مجموع مساحت این واحدها 268 هکتار است.شهرداری مشهد برای آزادسازی حاشیه بزرگراه آزادی باید 13 هکتار از کل این مساحت را آزادسازی کند.
سوالات باقی مانده
با این همه، این سوال همچنان باقی است که چرا برای جابه جایی این صنایع که جایی در طرح جامع هم ندارند، به دنبال اعطای امتیاز و ایجاد ارزش افزوده از طریق صدور پایانکار هستند به این امید که شاید روزی این ارزش افزوده، صاحبان واحدهای تولیدی در صنایع غرب را وسوسه یا به عبارتی تشویق کند که از این محور کوچ کنند. حالا باید دید آیا ارزش افزوده ای که پیش بینی می شود در پی این فرایند ایجاد شود، نتیجه بخش خواهد بود و آیا این تصمیم به تعطیلی همیشگی صنایع و سوق سرمایه به سمت تجاری سازی و انبوه سازی منجر نخواهد شد؟
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.