به جای دادن ماهی ماهیگیری را یاد دهیم
سید محمد رضا مرتضوی: یکی از بزرگترین معضلات ما این است که دولت، شرکتها و برندهای غذایی را نه تنها تقویت نمیکند، بلکه تضعیف هم میکند.
امسال، شعار روز جهانی غذا «دسترسی آسان به غذای سالم» بود و شعار سال آینده اکسپو جهانی که در میلان برگزار میشود نیز «تغذیه زمین، انرژی برای زندگی» است.
این خود گویای اهمیت تامین غذای جهان است به خصوص که این دغدغه بشری، این روزها مورد توجه خاص هم قرار گرفته است. در این رابطه، روزنامه گسترش صمت با محمدرضا مرتضوی، رییس هیات مدیره انجمن صنایع غذایی ایران گفتوگویی کرده که در ادامه میخوانید.
نقش صنعت صنایع تبدیلی در تامین غذای جهان چیست؟
نقش این صنایع در تامین غذا از اهمیت خاصی برخوردار است چراکه موضوع غذا در ابتدا به زراعت، زمین و آب و بعد از خروج از مزرعه به نگهداری و بهینهسازی و پس از آن، به صنایع تبدیلی غذا مربوط میشود. در این صنایع، بزرگترین نامهای جهان در صحنه تولید و تجارت به شرکتهای تولیدکننده غذا بازمیگردد. به نظر بنده غذا در تامین امنیت کره زمین قطعا و حتما نقش روشن و بدیهی دارد و دسترسی آسان به غذا از تکالیفی است که بر عهده صنایع تبدیلی و تولیدی غذا گذاشته شده است.
دولتها چه اقداماتی برای حفظ این امنیت انجام دادهاند؟
غذا محصولی است که میزان تولید آن محدود است چرا که کره زمین محدود است. از آنجا که نیاز مهم و اولیه بشر همین محصول است، در تمام جهان به این نتیجه رسیدهاند که زنجیره تامین غذای مردم جهان بدون اخلال باید انجام شود. به همین دلیل، دسترسی آسان به غذا توسط تمام دولتها در جهان به الزام تبدیل شده است. در اقتصادهای کلان نیز از آنجا که موضوع سوءاستفاده از غذا موضوع مهمی است، هم در مذهب و هم در قوانین عمومی دنیا، کسانی که اخلالی در تامین غذای مردم ایجاد میکنند، غیرقابل بخشش هستند. به همین دلیل بشر امکانات گستردهای برای توزیع فرآوردههای صنعت غذا در دنیا ایجاد کرده است.بیشترین گردشهای مالی متعلق به شرکتهایی است که در حوزه توزیع غذا فعالیت میکنند. همه این نکات نشاندهنده این است که هیچ کشوری بدون تامین غذای خود نمیتواند مدعی داشتن امنیت غذایی باشد.
تامین امنیت غذا در ایران چگونه است؟
نکاتی که در دکترین امنیت هر کشور مستقل دنیا وجود دارد، تامین غذای کشور در داخل خاک خود است. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. متاسفانه ضریب تامین امنیت غذایی ایران در این سالها نسبت به سالهای اوایل دهه ۸۰ پایینتر آمده است. به طور کل، در یک جمعبندی آماری میتوان گفت ما بیشتر از حدود ۵۰ درصد برای تامین نیاز غذایی مردم به خارج وابستگی داریم.
راهحل خروج از این وابستگی چیست؟
سروسامان دادن به بازار مصرف و کنترل واردات که آن هم فقط یک راه دارد. ما کشوری با منابع آبی محدود هستیم اما با این حال غلطترین روشها را برای آبیاری مزارع استفاده میکنیم. بیشتر مزارع ما با روشهای سنتی و غرقابی، آبیاری میشوند. راهحل این است که روشهای جدید جایگزین روشهای غلط گذشته شود. همانطور که میدانید، ۹۰ درصد آب قابل استحصال ما در زراعت مصرف میشود. دولت باید به جای پرداخت یارانه به غذا، این مبالغ را در توسعه زیرساختهای زمینهای زراعی مصرف کند. ما باید به جای اینکه به مردم ماهی دهیم، ماهیگیری را یاد دهیم. این کار سه مزیت دارد، اول اینکه زارعان دیگر نیاز به کمکهای دولت ندارند چرا که روزی خود را از زمین به دست میآورند و میتوانند زندگی بهتری داشته باشند. دیگر اینکه، منابع محدود آبی ما ذخیره و از آن محافظت میشود. سوم اینکه امنیت غذایی تضمین میشود. تا زمانی که ما نیاز داریم در این حجم وسیع مواد غذایی وارد کشور کنیم، نمیتوانیم عنوان کنیم که کشور امنیت غذایی دارد.
دولت در زمینه حمایت از شرکتهای تولیدی صنایع غذایی چه میکند؟
یکی از بزرگترین معضلات ما این است که دولت، شرکتها و برندهای غذایی را نه تنها تقویت نمیکند، بلکه تضعیف هم میکند. ما با اعمال سیاستهای نادرست و انداختن بار سوءمدیریتهای خود به دوش شرکتها و موسسات تولیدی در صنعت غذا، راه را برایشان دشوارتر میکنیم.
به نظر شما در کل، برای تامین امنیت غذایی در جهان چه باید کرد؟
با مروری بر گذشته تاریخی بشر درمییابیم، کشور شوروی سابق حتی با وجود داشتن زمینهای کشاورزی عظیم، به دلیل نداشتن سیاستهای درست اقتصادی در تامین مایحتاج اولیه زندگی، همواره نیازمند تامین غذا از کشورهای دیگر بود. در حال حاضر هرکدام از این کشورها به بزرگترین منابع غلات جهان تبدیل شدهاند. هیچ تغییری در منابع آبی و خاکی این سرزمین ایجاد نشد و تنها مدیریت صحیح اعمال شد. در حال حاضر روسیه، قزاقستان و اوکراین جزو بزرگترین کشورهای تولیدکننده غلات در جهان هستند. بنابراین امنیت غذایی داخل کشورها قابل تامین است.
کدام کشورها از بیشترین میزان ضریب امنیت غذایی برخوردارند؟
کانادا، استرالیا، امریکا و کشورهای اروپایی مثل آلمان، فرانسه و هلند کشورهایی هستند که به جایگاهی رسیدهاند که میتوانند ادعا کنند مردم آنها دسترسی آسانی به غذا دارند و بیشترین نیازشان به غذا را خود تامین میکنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.