توسعه شهركهاي صنعتي، دارويي براي درمان يكي از قديميترين دردهاي شهر؛ نرخ رشد حاشیهنشینی؛ کشور ۱۶درصد، مشهد 36درصد!
حاشیهنشیني يكي از بسترهاي وسيع ناهنجاريهاي اجتماعي است كه درصورت تداوم گسترش در كلانشهرهايي همچون مشهد، ميتواند اين كلانشهر مذهبي را با بحران بزرگي روبهرو كند؛ چراكه براساس بررسيهاي صورت گرفته آمار جرايم در اين اسكانهاي غيررسمي بيشتر است. از نقطهنظر جامعهشناسي، بزهكاري ممكن است در كساني كه براي نخستينبار در مناطق حاشيهاي ساكن شدند بروز نكرده باشد و آن افراد نيز به قصد ترويج بزهكاري در مناطق حاشیهنشین ساكن نشده باشند، اما كساني كه به نسل دوم حاشیهنشیني رسيده و نتوانستهاند وضع اقتصادي خود را بهبود بخشند، امكان بروز بزهكاري اجتماعي در آنها بيشتر وجود دارد.
چنين است كه صاحبنظران با توجه به دامنه حاشيهنشيني در مشهد، وضع آن را نسبت به ديگر شهرها بغرنجتر ارزيابي كرده و معتقدند؛ حاشيهنشيني و توسعه سكونتگاههاي غيررسمي براي شهر، يك تهديد جدي محسوب ميشود؛ چراكه رشد روزافزون شهرنشيني و افزايش مهاجرت جوانان جوياي كار به شهرهاي بزرگ جدا از معضلات اقتصادي و اجتماعي آن، نيمهپنهاني به نام جرم دارد كه از سوي اين جوانان بيكار در فضاهاي تاريك شهر رخ ميدهد. به هر ترتيب از آنجاكه مشهد دومين کلانشهر مهاجر پذير ايران است، در سه دهه اخير تعداد حاشیهنشینان اين شهر از 15هزار به مرز 900هزارنفر رسيده است. ساکنان شهرهاي کوچک و روستاهاي خراسان رضوي به اميد درآمد بيشتر و فرار از بيکاري و خشکسالي، محل سكونت خود را ترک كرده و روانه مشهد ميشوند. اين مهاجرتها در 30سال گذشته زمينه رويش چند شهرک را در حاشيه مشهد فراهم آورده است؛ بهگونهاي كه بيشك براي درمان اين درد بزرگ بايد تدبيري انديشيد، تدبيري كه بسياري از نگاهها را متوجه توسعه صنعت كرده است.
پراكندگي واحدهاي صنعتي، عامل تشديد حاشیهنشیني
در همین رابطه، عضو مجمع نمایندگان خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ایجاد صنعت در اطراف مشهد باعث تشدید حاشیهنشینی در این كلانشهر مذهبی شده است، میگوید: استقرار صنایع در اطراف مشهد باعث شده تا بسیاری از جوانان و کارجویان در شهرستانهای استان برای پیداکردن کار به مشهد مهاجرت کنند که این مسئله موجب تشدید حاشیهنشینی در مشهد شده است. غلامرضا اسداللهی درگفتگو با شهرآرا میافزاید: درحالی که نرخ رشد حاشیهنشینی در شهرهای کشور ۱۶درصد میباشد، استقرار صنایع در اطراف مشهد باعث شده تا نرخ حاشیهنشینی در این شهر۳۶درصد باشد.
وي افزايش حاشیهنشیني در مشهد را خطرناك توصيف كرده و تصريح ميكند: يکي از بزرگترين معضلات مشهد، حاشيهنشيني بوده که اين موضوع پيامدهاي سوء بسياري را براي مشهديها به همراه داشته و همواره در بين نمايندگان استان در مجلس بحثهايي در مورد آن مطرح و معمولا اينگونه استنباط ميشود كه يكي از دلايل رشد حاشيهنشيني، استقرار صنعت در اين شهر است. نماینده تربتجام و تایباد و باخرز در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان میکند: از این رو به نظر میرسد در صورت توسعه شهرکهای صنعتی در شهرستانهای استان و در نتیجه افزایش پتانسیل اشتغال در آنها میتوانیم از مهاجرت بیرویه به مشهد جلوگیری و از گسترش بیش از حد حاشیهنشینی در این شهر جلوگیری کنیم.
تمركززدايي از صنعت در استان
براي رفع بحران پراكندگي واحدهاي صنعتي در اطراف مشهد، مديرعامل شركت شهركهاي صنعتي خراسان رضوي از گسترش شهركهاي صنعتي در شهرستانهاي استان خبرداده و ميگويد: توسعه شهركهاي صنعتي در چند سال اخير باعث افزايش فرصتهاي شغلي در شهرستانهاي خراسان رضوي شده است. علي سليماني در گفتگو با شهرآرا با بيان اينكه ماموريت ويژه شركت، شهركسازي در مناطق محروم و كمتر توسعه یافته استان و ايجاد نواحي صنعتي است، ميافزايد: توسعه شهركهاي صنعتي در استان ميتواند كمك شاياني به حل مشكل حاشيهنشيني در مشهد نموده و هم اكنون شركت شهركهاي صنعتي خراسان رضوي تسهيلات مناسبي را براي كارآفرينان بهمنظور ايجاد صنعت در شهرستانها فراهم آورده است. وي با اشاره به اينكه در حاشيه محور مشهد – قوچان واحد صنعتي ديگري احداث نخواهد شد، تصريح ميكند: توسعه صنعت در اين محور تنها در واحدهاي موجود و احداث واحدهاي صنعتي در شرق مشهد، ميسر خواهد بود.
وي خاطرنشان ميكند: شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی در ارزیابی و بررسی عملکرد سال89 در سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران رتبه دوم را کسب کرد. سليماني ادامه مي دهد: با تلاش همکاران، این شرکت در ارزیابی سالانه اعضای مجمع عمومی با ارائه گزارش عملکرد در سال1389 به جایگاه دوم کشور ارتقا یافته است.
وی تصريح مي كند: این مجمع سالی یکبار درخصوص ارزیابی وبررسی عملکرد تمام شرکتهای استانی در سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران برگزار میشود که عملکرد همه شرکتهای استانی سراسر کشور را نسبت به سال قبل مورد بررسی قرار میدهد. وی تاكيد ميكند: شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی با دورتبه صعود از رتبه چهارم ارزیابی عملکرد سال88 به رتبه دوم ارزیابی عملکرد سال89 ارتقا یافته که بعد از کرمانشاه، جایگاه دوم کشور را در عملکرد شرکت استانی سالهای 88 و 89 از آن خود كرد. وی خاطرنشان ميكند: در این ارزیابی، مدیران برنامهریزی، مالی و صنایع کوچک رتبههای اول، سوم و ششم را در کشور کسب کردند.
به اين ترتيب به نظر ميرسد كه با توسعه شهركهاي صنعتي ميتوان بحران توسعه حاشيهنشيني در مشهد را به سبب وجود واحدهاي صنعتي پراكنده از بين برد و ضمن كاهش نرخ بيكاري، از ناهنجاريهاي اجتماعي نيز كاست.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.