کالبد شکافی تب سهام در کلان شهر مشهد ؛ انحراف سرمایه ایرانی ، چرا ؟
این روزها مباحث مربوط به چگونگی ایجاد تب سهام در کلان شهری چون مشهد داغ است ، تب فراگیری که خیلی ها را از پایتخت معنوی تا پایتخت سیاسی درگیر خود کرده است.
در گذشته ای نه چندان دور نظرات و تحلیلهای زیادی درباره مشکلات نحوه فروش و عرضه سهام خارج از بازار بورس از سوی مسوولان و نمایندگان مجلس، کارشناسان وصاحبنظران اقتصادی مطرح و برخی آن را به حبابی تشبیه کرده بودند که دیر یا زود خواهد ترکید؛ موضوعی که اکنون شاهد تحقق آن هستیم.
واقعیت این است که در سالهای اخیر شاهد ایجاد و آغاز بکار بنگاههای متعدد واسطه ای در این شهر بوده ایم که بدون نظارت خاصی به شهروندان سهام میفروختند، این درحالی است که عرضه عمومی سهام به مردم باید تحت نظارت بورس باشد.
نکته جالب در این ماجرا افزایش مداوم قیمت سهام بدون مکانیزم های اقتصادی آنهم در شرایط رکود بود که البته با اقدام به موقع قضایی علاوه بر توقف این روند که در آینده نزدیک برای خریداران خود مخاطرات زیادی را به همراه می آورد ،از ادامه فعالیت این مراکز معاملات سهام نیز جلوگیری بعمل آمد.
بررسی ها نشان می دهد آنچه که در سالهای اخیر در رشد دلالی سهام موثر بوده است ، معلول نبود بازار سرمایه مناسب و از سوی دیگر سودای کسب سود بی زحمت در برخی از شهرهای کشورمان از جمله مشهد بوده است .
از اینرو شاهدیم که شرکتهای و بنگاههای کاذب متعددی برای خرید و فروش سهام ایجاد و بسیاری از شهروندان تلاش می نمودند تا بکارگیری اندوخته های مالی ،سود سرشار و بدون زحمتی را نصیب خود نمایند.
این موضوع که با جو روانی ایجاد شده از سوی واسطه ها همراه بود ، باعث شد تا بخش عمده ای از سرمایه ها بجای بکارگیری دربخشهای مفید جامعه سر از بخش های دلالی در آورد و خیلی زود سودای ثروت باد آورده معاملات سهام را به تبی فراگیر تبدیل کرد ، تبی که برای خیلی ها یاد آور ماجرای ماهیگیری عده ای در آب گل آلود بازار ارز طلا و سکه در سالهای قبل بود.
در تحلیل رویداد های اخیر باید خاطر نشان کرد به دلیل ضعف بازار سرمایه در شهری با شاخص های اقتصادی کلان شهر مشهد و نیز عدم اتخاذ تدابیر مناسب برای جذب نقدینگی سرگردان موجود درجامعه ،شاهد حرکتمخرب نقدینگی سرگردان از بازاری به بازار دیگر بوده ایم ؛ سیل ویرانگری که هر بار یک بازار را هدف قرار می دهد .
بررسی های انجام شده توسط کارشناسان خانه صنعت ، معدن و تجارت خراسان رضوی نشان می دهد در سالهای اخیر هیچ فکری برای جذب نقدینگی سرگردان در این کلان شهر نشده و به همین دلیل شاهدیم که این سرمایه ها گاه از بازار طلا، سکه سر در می آورد و گاه از بازار ارز و مسکن و درسالهای اخیر در مراکزخرید و فروش سهام !
هر چندکه این روزها فروکش تب سهام خیلی ها را به «کما» برده است اما همانطورکه کارشناسان اقتصادی بارها تاکید کرده اند بورس اوراق بهادار به دلیل و جود شفافیت مالی بهترین مکان برای سرمایه گذاری معاملات سهام است .
پژوهشهای کارشناسان خانه صنعت بر این نکته تاکید دارد برای هدایت نقدینگی، بورس اوراق بهادار درکشور بویژه در کلانشهرها نیازمند توسعه است. چنانچه این اتفاق به نحو مطلوبی محقق شود ،علاوه بر جایگزنی و رشد فرهنگ سهام داری بجای دلال بازی سهام ، شاهد چون رویداد مهم و مبارک خواهیم بود :
نخست این که مردم با علاقه بیشتری سرمایه های خود را بجای فعالیتهای کاذب و واسطه ای به بورس تزریق می کنند .
دوم این که با تقویت شرکتهای بورسی، بازار سرمایه اقدام به تجهیز منابع مورد نیاز فعالان اقتصادی و بخشهای تو لیدی خواهد نمود ، این اقدام رونق تولید ، توسعه بازار کار و جذب نیروی های جدید و کاهش صف بیکاران را به همراه خواهد داشت .
البته در صورت توسعه بورس اتفاقات دیگری هم روی می دهد و آن این که با تجهیز منابع توسط بورس از فشار بخشهای تولیدی بر نظام بانکی کاسته شده و در گام بعدی شاهد انحراف سیل مخرب نقدینگی سرگردان نخواهیم بود .
همچنین باید خاطر نشان کرد با توسعه بورس و حرکت سرمایه های مردمی به این بخش ضمن حذف بداخلاقی های اقتصادی ، شاهد تلاش بیشتر شرکتها برای کسب شرایط عضویت درتالارشیشه ای و درنتیجه حذف معاملات سهام خارج از بورس خواهیم بود.
البته نباید فراموش کرد که در همه دورهها یکی از مهمترین اهداف و اولویتهای اساسی دولتها توسعه این بازاربوده است، چراکه توسعه بورس به توسعه اقتصاد نیز میانجامد.
از اینرو بورس یکی از بهترین راه های جذب و حمایت از سرمایه ایرانی و تولید ملی است، به عبارت دیگر عمده تولید ملی به صورت سهام شرکتها در بورس حضور دارد، برای حمایت از تولید ملی باید از این شرکتها حمایت شود تا از راه حمایت کردن از تولید و بهبود فضای کسب وکار ، جذب سرمایه به بورس و کل اقتصاد انجام گیرد.
این اتفاق بهطور قطع میتواند ضمن جلوگیری از ورود سرمایه ها به بخش های واسطه ای و مخرب ،تورم موجود در جامعه را نیز تا حدودی کنترل کند. از سوی دیگر، جذب نقدینگی به بازار سهام نشاندهنده تامینمالی بهتر شرکت ها و در نتیجه رونق اقتصاد تولید است .
همانطور که اشاره شد نقدینگی امروز کشور مانند رودخانه خروشان است که هرگاه بدون بستر آماده، سر از هر بازاری درآورد، بنیان آن را با تورم همراه خواهد کرد، درحالی که می توان با هدایت نقدینگی به بازار سرمایه از آثار تورمی حضور نقدینگی غیرمتشکل در بازارهایی دیگر جلوگیری و آن را به مسیر تولید «کارآفرین» هدایت
کند، لذا بهنظر میرسد که توسعه بازار متشکل بورس و اوراق بهادار میتواندعلاوه برکارکردهای مورد اشاره آثار تورمی نقدینگی سیال را کاهش دهد .
البته نباید فراموش کرد که ماهیت نقدینگی این است که با تشخیص سریع از وضعیت آینده نزدیک به دنبال کسب منفعت حرکت کند، از اینرو به نظر می رسد موقعیت کنونی یک فرصت است تا نقدینگی با هدایت بهسمت بازار سرمایه ، تولید را پشتیبانی کند .
لذا این فرصت اکنون پیشروی دولتمردان است تا با ایجاد نهادهای سرمایهگذاری واقعی و بهبود بستر جریان نقدینگی سیال بتواند از ورود تورمزای نقدینگی به حوزههای غیر مولد مانند بازار خریدوفروش سهام ، سکه و ارز و دلالی املاک جلوگیری کند.در این شرایط میتوان این جریان سهمگین نقدینگی را با تزریق به بازار سرمایه به حوزههای مولد در بخشهای صنعتی، ساختمانی، کشاورزی، خدماتی و مالی هدایت کرد.
به هرحال باید تاکید کرد چنانچه نقدینگی کنترل و هدایت نشود ، توسط دلالان وسود جویان به مسیرهای انحرافی هدایت خواهد شد؛ موضوعی که در چندسال گذشته به وضوح شاهدآن درشهری چون کلان شهر مشهد بوده ایم.
اما در پایان چند نکته مهم یادآوری می شود:
*هدایت نقدینگی موجود در جامعه به سوی بخش های مولد نیازمند فرهنگ سازی است.
*کارآفرینان بایستی بنحوی فعالیت نمایند تا ضمن رعایت قوانین ، از بورس بازیهای کاذب ،انحراف سرمایه ها و دلال بازی جلوگیری شود.
*تسهیل در روند بورسی شدن تولید کنندگان نقش مهمی در رونق تولید و گسترش فرهنگ سهامداری درجامعه دارد.
*هر چه بازار بورس در کشوری تقویت شود به همان میزان، بنگاه های اقتصادی در تامین منابع مالی با سهولت مواجه خواهند بود.
*بورس برای مدیریت نقدینگی ،جلوگیری از انحراف سرمایه ها وانباشت نقدینگی در نهایت توسعه اقتصادی وکار آفرینی ، ابزاری کار آمداست.
*در صورتی که مردم آگاهی کافی از نحوه سرمایه گذاری در بورس را داشته باشند و تحت تاثیر جریانات بازارقرار نگیرند ، می توانند به خوبی در این عرصه فعالیت کنند .
*باید نحوه سرمایه گذاری در بورس را به مردم آموزش و اطلاعات عمومی را نسبت به بازار بورس و نقش آن رادر توسعه کارآفرینی افزایش داد .
*برای آگاه سازی مردم سازمان بورس و نهادهای فعال زیر مجموعه آن همچون کارگزاران نقش عمده ای را برعهده دارند و رسانه ها نیز می توانند در این زمینه موثر باشند.
*نبایدفراموش کنیم که تولید ثروت مستلزم ایجاد فضای مناسب کسب و کار است ،به فعلیت رساندن کارآمدی و فراهم کردن زمینههای تولید ثروت مستلزم ایجاد فضای کسب و کاری مناسب است .
*زمانیکه محیط کسب و کار روشن نباشد، فعالیتهای اقتصادی به صورت ایستا قرار میگیرد و فرصتی برای ظهور فعالیتهای اقتصادی مخرب ایجاد می شود.
….پس بیایید باورمان را بر این بگذاریم که بهبود فضای کسب وکار توسعه تولید و رونق شرکتهای بورسی و سود آوری آنها را به همراه خواهد داشت .
حسن حسینی – رئیس خانه صنعت ، معدن وتجارت خراسان رضوی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.