در گفتگو همشهری با مهندس خندان دل مطرح شد ؛ 22 طرح نیمه تمام و غیرکارشناسانه فولاد در خراسان رضوی
همگان بر این باورند كه طرحهای فولاد سهم زیادی در توسعه اقتصادی، اشتغالزایی، ارزش افزوده بالا و افزایش صادرات دارد. هرچند كه این باور صحیح نیست اما شاید همین موضوع سبب شده كه متولیان امر در خراسانرضوی نیز بدون توجه به نبود زیرساختهای لازم به فكر ایجاد طرحهای فولاد در این استان بیفتند. طرحهایی كه با گذشت 8 سال از آغاز، هنوز هیچ یك از آنها به نتیجه نرسیده است و میلیاردها تومان از سرمایههای كشور در این طرحهای نیمه تمام همچنان خاك میخورد و از بین میرود. درباره وضعیت طرحهای فولادی خراسان و مشكلات مرتبط با این مبحث گفتوگویی با «محسن خندان دل» عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی انجام دادیم كه در ادامه میخوانید.
- چه تعداد طرح نیمه تمام فولاد در خراسانرضوی وجود دارد ودرصد پیشرفت فیزیكی آنها چه میزان است؟
طرحهای فولادی خراسان از 8 سال پیش و به دنبال فشارهای سیاسی برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این استان آغاز شد. اكنون 22 طرح فولادی نیمه تمام در خراسان وجود دارد كه بین 5 تا 67درصد پیشرفت فیزیكی دارند و به علت نبود زیرساختهای لازم اجرا و اتمام آنها درهالهای از ابهام قرار دارد. محصول تولیدی طرحهای فولادی در استان شمش فولادی، گندله آهن، ورق فولادی، مقاطع فولادی و كنسانتره آهن است. مجموع سرمایهگذاری برای این طرحها تاكنون 157 هزار و 290 میلیارد ریال بوده است.
- زیرساخت مورد نیاز طرحهای فولادی استان چیست و فراهم كردن این زیرساختها چقدر زمان میبرد؟
مهمترین نیاز برای اجرای طرحهای فولاد آب است. فولاد صنعتی است كه برای بهرهبرداری از آن به آب فراوانی نیاز است و با توجه به خشكسالی و بحران آب در خراسان ایجاد چنین طرحهایی صحیح نیست و به بحران آب استان بیش از پیش دامن میزند. همچنین برق نیز از دیگر نیازهای این صنعت است. طرحهای فولادی خراسان در جاهایی ایجاد شده كه زیر ساختهای لازم را ندارد و ایجاد خطوط انتقال نیرو به این مناطق هزینه زیادی مصرف میكند و اصلا توجیه اقتصادی ندارد. این موضوع در زمینه گاز نیز صدق میكند. در استانی كه برای تأمین گاز صنایع آن در فصول سرد سال مشكلات جدی وجود دارد ایجاد طرحهای فولادی آن هم در مناطقی كه اصلا زیرساختهای لازم برای توسعه صنعتی را ندارند از دیگر مشكلات پیش رو است. زیرساختهای حمل و نقل نیز از دیگر نیازها است و در مناطقی كه طرحهای فولادی اجرا شده به این مقوله نیز توجهی نشده است. انرژی و ترابری در این مناطق وجود ندارد و ایجاد این زیرساختها هزینههای گزافی به اقتصاد استان تحمیل میكند. نمیدانم فراهم كردن این زیر ساختها چقدر زمان میبرد.
- به گفته مدیران دولتی حدود 10 هزار میلیارد تومان برای سرمایهگذاری صنعت فولاد در شهرستانهای محروم خراسان نیاز است و از سوی دیگر نیز عنوان شده برخی از این طرحها تا 2 سال آینده به بهرهبرداری میرسد. آیا این وعده را قابل اجرا میدانید؟
نگاه بخش خصوصی با مسئولان بخش دولتی متفاوت است. چون مشكلات عدیدهای بر سر راه طرحهای فولادی خراسان وجود دارد اتمام این طرحها را بعید میدانم. البته این نكته نیز قابل توجه است كه اگر ما افتتاح را فقط بریدن یك روبان بدانیم، قطعا با همه كمیها و كاستیهایی كه وجود دارد این طرحها اجرایی میشود اما اگر قرار باشد همه زیرساختها فراهم شود و به نتیجه دلخواه برسیم، قطعا به این زودیها شاهد افتتاح این طرحها نخواهیم بود. از سوی دیگر طرحهای فولادی روی كاغذ زیبا و دهان پر كن است اما توسعه آنها نه تنها در خراسان بلكه در هیچ جای كشور صحیح نیست.
- آیا معادن خراسان ظرفیت لازم برای تأمین مواد معدنی مورد نیاز این تعداد واحد فولاد را دارند؟
ما نه تنها مواد معدنی مورد نیاز این تعداد واحد فولاد را در خراسان نداریم بلكه حتی ماشین آلات مورد نیاز برای حمل این میزان مواد معدنی به واحدهای تولید فولاد را نیز نداریم. پراكندگی 22 واحد فولاد در خراسان به شكلی است كه هزینه حمل مواد معدنی به این واحدها اصلا توجیه اقتصادی ندارد و بسیار گران تمام میشود. یعنی ما نه مواد معدنی به اندازه لازم برای 22 واحد فولاد داریم و نه ماشینآلات حمل و نقل و نه توجیه اقتصادی. جانمایی واحدهای فولاد خراسان فقط با هدف سیاسی بوده است و هیچ تفكر اقتصادی پشت این داستان وجود ندارد. آب نداریم. برق نداریم. مواد معدنی مورد نیاز نداریم. جاده و گاز و ماشینآلات نداریم ولی همچنان بر توسعه و ایجاد طرحهای فولادی تأكید میكنیم.
- اكنون ظرفیت تولید فولاد خراسان چقدر است و با بهرهبرداری از این واحدها به چه عددی دست مییابیم؟ همچنین اینكه آیا بازار صادراتی برای این تولیدات وجود دارد؟
از میزان تولید فولاد استان اطلاعی ندارم چون بانك آماری درستی در این زمینه نداریم. وضعیت صادرات ما نیز رضایت بخش نیست. اصلا در دنیا مشتری فولاد نداریم. سهم ما در بازارهای صادراتی فولاد در كشورهای همسایه صفر است. ما بازارهای صادراتی خود را در افغانستان و آسیای میانه بهطور كامل از دست دادهایم. صادرات محدودی به عراق داریم كه به علت دوری راه توجیه اقتصادی ندارد.
- با توجه به سرمایهگذاری كلانی كه تاكنون برای طرحهای فولادی انجام گرفته و 10 هزار میلیارد تومان اعتبار جدید مورد نیاز برای اتمام این طرحها، اگر این بودجه كلان در سایر واحدهای صنعتی استان هزینه شود آیا اشتغال بیشتری ایجاد نخواهد شد؟
قطعا اشتغال بیشتری خواهیم داشت و همچنین شاهد ایجاد اشتغال پایدار خواهیم بود. در تعاریف دولتی برای ایجاد یك شغل 70 میلیون تومان سرمایهگذاری نیاز است اما در تعریف بخش خصوصی برای ایجاد یك شغل 180 میلیون تومان نیاز است. این اعتبارات اگر در بخش صنعت و معدن استان هزینه شود مطلوبتر خواهد بود. متأسفانه نگاهها در توسعه اقتصادی و ایجاد طرحها و پروژهها خیلی سطحی است. حتی به چند قدم جلوتر توجه نمیشود. همه ما فقط به فكر كارنامه خود هستیم. این سرمایهگذاریها نه تنها اشتغال پایدار به همراه ندارد بلكه نادیده گرفتن واقعی حق مردم است. 10 هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری در بخش فولاد خراسان با شكست مواجه خواهد شد و اگر به اتمام نیز برسد اشتغال ایجاد شده پایدار نخواهد بود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.