در میزگرد روزنامه شهرآرا با انجمن های خانه صنعت ، معدن و تجارت استان مطرح شد ؛ بیمهری بودجه به تولید
در آستانه تحویل همزمان لایحه بودجه٩۵ و برنامه ششم توسعه از سوی دولت یازدهم به مجلس شورای اسلامی که متاثر از عوامل مهمی مانند کاهش قابلتوجه قیمت نفت و قرارگرفتن در دوره پسابرجام است، با برگزاری میزگردی، پای صحبت تنی چند از فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان بخش خصوصی نشستیم. در این میزگرد، چالشها، تهدیدها و فرصتهای بهوجودآمده بررسی و انتظارات، خواستهها و پیشنهادهای بخش خصوصی نسبت به لایحه بودجه٩۵ و برنامه ششم توسعه مطرح شد. میهمانان این میزگرد جواد باقری نایبرئیس انجمن کارتن و کاغذ، حسین اختراعی طوسی رئیس انجمن تحقیق و توسعه، سعید کافی نایبرئیس انجمن صنایع غذایی خراسانرضوی، مرتضی بحرینی عضو هیئتمدیره انجمن تخصصی معدن و احد خوشرو عضو کمیسیون سرمایهگذاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسانرضوی هستند.
باتوجه به شرایط بهوجودآمده، مطالبه، انتظار و پیشنهاد بخش خصوصی نسبت به دولت و مجلس در تهیه و تصویب لایحه بودجه٩۵ چیست؟
کافی: متاسفانه در شرایط بدی دوران گذر را آغاز میکنیم. از یک طرف افت شدید قیمت نفت و از طرف دیگر رکود عمیقی که حاکم شدهاست. ایندو مسئله گذر از این پیچ تاریخی را سختتر کردهاست. کاملا قابلپیشبینی بود که وضعیت اینگونه نخواهدماند. پایینآمدن قیمت نفت و مسائل سیاسی منطقه تنها باعث شد که این اتفاق سریعتر رخ دهد. ما بهعنوان بخش تولید و صنعت استان چه مطالبهای میتوانیم از دولت داشتهباشیم؟ الآن وقت مطالبه نیست. فقط میتوانیم توصیهکنیم که در این شرایط سخت از فشار بیشازحد به این واحدهای تولیدی که هویت و شناسنامه مشخص دارند کمکنند. متاسفانه شاهدیم که ظرف دو سال اخیر فشارهای مالیاتی و میزان مالیاتی که اخذ میشود، علیرغم رشد اقتصادی منفی، چندینبرابر شدهاست. گفته میشود صنعت غذا کمتر درگیر این مسائل رکودی بودهاست، اما امروز صنایع غذایی ازجمله لبنیات و گوشت هم درگیر شده، زیرا سفره مردم کوچکتر شدهاست. بنابراین در این شرایط کارخانهها نمیتوانند با ظرفیت کامل کار کنند. طبیعتا دولت باید برای کسری بودجه راههای بهتری پیدا کند. توصیه ما این است که واحدهایی که فرار مالیاتی دارند حتی دستگاههایی که هنوز هم از پرداخت مالیات معاف هستند، حالا که در شرایط سخت قرار گرفتهایم، حداقل برای مدت کوتاهی آنها هم کمک کنند و مالیات بپردازند. دولت انضباط مالی خود را بیشتر کند و کمکهایی که تحت عناوین مختلف به خارج از کشور میشود حداقل برای مدتی کاهش پیدا کند. فشارها از روی بخش مولد کشور برداشتهشود. ادامه روند فعلی باعث خواهدشد که همین اندک تولیدکننده هم که درحال فعالیت هستند از پا بیفتند.
باقری: برای گذر از این پیچ تاریخی و رسیدن به خودکفایی، دو عامل بهعنوان محرک و تسریعکننده وجود دارد. اول اینکه دولت بپذیرد که چارهای غیر از واگذاری امور به بخش خصوصی ندارد و دوم حل مسئله اخذ مالیات که صدای همه را درآوردهاست. درحالحاضر درآمدهای مالیاتی در بودجه از درآمدهای نفتی بهطور چشمگیری دارد جلو میزند. این یک فرصت است. این همان مسیری است که همه اقتصادهای دنیا رفتهاند و در نتیجه آن، ملتی پرسشگر و مطالبهجو و دولتی پاسخگو به وجود آمدهاست؛ اما آنچه امروز رخ میدهد فشار بیشازحد بر یک قشر مشخص شناسنامهدار در حوزه مالیاتی است. خوشبختانه پیام رئیس مالیاتی جدید کشور این بود که قرار نیست از افراد موجود مالیات بیشتر گرفتهشود، بلکه تور مالیاتی پهنتر خواهدشد و بخشهای مغفول و بخشهایی که اقتصادشان به شکل زیرزمینی اداره میشود در تور مالیاتی گرفتار میشوند. آمارهای کلان اقتصادی نیز نشان میدهد که کشور به اندازه میزان درآمد مالیات نمیپردازد.
اختراعی: برخلاف شما، من فکر میکنم در این شرایط کشور ما اصلا نیاز ندارد که درآمد آن منطبق بر مالیات باشد. ارتقای صنعت توریسم و هنر بهترین راهکار است. کشور ما درحالحاضر حداقل دهمین جاذبه توریستی جهان است که میتوان از این پتانسیل درآمد خوبی به دست آورد. متاسفانه برای ارتقای هنر هیچکاری صورت نگرفته و رو به نابودی است، درصورتیکه درآمد در هنر است. یک صنایع دستی کوچک پرقیمت میتواند درآمد بالایی را نصیب کشور کند. ما نمیتوانیم از نظر صنعتی با کشورهای پیشرفته رقابت کنیم و نباید به این حوزه وارد شویم. ما باید در صنعت توریسم و هنر سرمایهگذاری کنیم و بودجهها باید به این سمت کشیدهشود. مالیات را هم باید در گلوگاهها اخذکرد، مانند خانه، ماشین و تفریحات، نه بر همهچیز و همهجا.
بحرینی: به نظر من باید تزریق بودجه را اولویتبندی کرد. بهعنوان مثال، صنعت معدن بهدلیل تهیه مواد خام بخش صنعت یک پایه و بستر است. اگر معادن فعال نباشند و نتوانند با ظرفیت خوب خود کارکنند، نمیتوانند بخش صنعت را خوراکدهی کنند. آیا ما در اولویتبندیها به اندازه کافی به بخش معدن و صنعت نگاه میکنیم؟
امروز به این نتیجه رسیدهایم اقتصاد را بدون نفت پیش ببریم. این خیلی خوب است. معادن ما میتوانند بخش عمدهای از این روند روبهرشد را برای اقتصاد داشتهباشند. صنعت ما هم خیلی خوب میتواند این کار را انجامدهد، اما در شرایط فعلی، باتوجه به وضعیت موجود، این پیکره خسته نمیتواند این کار را انجام دهد.
خوشرو: حداقل انتظار بخش خصوصی در وهله اول، پایبندی به قوانین موجود و تعریف ضمانت اجرای قوی برای آنهاست. مورد دوم این است که پیشبینیها و تخمینها واقعبینانه و درست باشد. مثلا در بودجه، وابستگی نفتی صرفا ٢۵درصد تعریف میشود، اما آیا واقعا این اتفاق رخ خواهدداد یا در طی سال با مشکلات مختلف روبهرو میشویم؟ بنابراین قبل از اینکه بخواهیم ٢۵درصد وابستگی نفتی داشتهباشیم، باید زیرساختها اصلاح شود، نه اینکه وقتی دیدیم درآمدی نداریم، فشار مالیاتی را به دمدستترین و مظلومترین عضو نظام اقتصادی، یعنی صنعت، وارد کنیم. پس حداقل انتظار در گام اول، الزام به قانون و پیشبینی واقعبینانه است که زمینه سوءاستفاده را فراهم نکنیم. قطعا انتظارات بسیار بیشتر از اینهاست، اما وقتی قوانین مصوب میشود و اجرایی نمیشود، در درجه اول، انتظار اجرای قانون را داریم. بهعنوان مثال، در قانون فضای کسبوکار همهچیز پیشبینی شدهاست، اما واقعا چنددرصد آن اجرا شدهاست؟
رویکرد دولت در برنامه ششم باید توسعه به کدام سمت باشد؟
کافی: در برنامه ششم باید نگاه ویژهای به اشتغال شود. باید برای سیل عظیم فارغالتحصیلان دانشگاهی که روزبهروز هم بر تعداد آنها افزوده میشود فکری کرد. قسمت عمده ناهنجاریهای فرهنگی، بزهکاریها و مسائل مشابه ریشه در فقر و بیکاری دارد. افرادی که دغدغه فرهنگی دارند باید توجه کنند اگر بخشی از هزینههایی که در زمینه فرهنگ میکنند به سمت کارآفرینی و اشتغال باشد، خودبهخود دغدغههای فرهنگی رفع میشود.
گلایه ما این است که در پنج برنامه گذشته میزان انحراف از برنامهها بهمرور زیادتر شد و هیچکس هم در پی دلیل آن نرفت، حالآنکه اگر در بخش خصوصی کوچکترین اشتباهی رخ دهد، بلافاصله باید تاوان آن را پسدهد. بهعنوان مثال، اگر حق بیمه را یکروز دیرتر از سیام بدهد، باید ٢درصد اضافه پرداختکند. همهچیز ریزبهریز پیشبینی شدهاست. امروز صنعت در شرایط اورژانسی است. توان پرداخت ندارد و دولت در شرایط رکود اگر خواهان بقای بخش تولید است، باید با آن مدارا کند.
باقری: وقتی برنامه مینویسیم و ۴٠درصد آن محقق میشود به این معناست که یا در زمان نوشتن برنامه ظرفیتهای کشور را نشناختهبودیم یا اینکه در اجرا پایبند نبودیم. در رویکرد برنامه ششم باید مشوقهای جذب سرمایهگذار داخلی و خارجی را از طریق معافیتها بالا ببریم. برای استمهال بدهی بخش خصوصی به بانکها و… راهکار و تمهیدی بیندیشیم. در اقتصاد بیماری که دولت نمیتواند بدهی خود را بپردازد، قطعا بخش خصوصی نیز نمیتواند بدهی خود را پرداختکند. باید به اصلاح و تسهیل سرمایهگذاری خارجی هم توجه شود. نهایتا تنها مفر جذب مستقیم و غیرمستقیم سرمایهگذاری خارجی است که در برنامه ششم باید بهجد دیدهشود.
اختراعی: سرمایهگذاری خارجی یک نکته دارد و آن اینکه اگر سرمایهگذار خارجی در بخش خصوصی جذب شد، مجدد به سمت بخش دولتی هدایت نشود. نکته دیگر مسئله آیندهپژوهی بهعنوان یکی از بزرگترین بحرانهای اقتصاد جهان سوم است. تاکنون چیزی به نام آیندهپژوهی در ساختار سیستمی نداشتهایم. درحالحاضر صحبت از حذف نفت بهعنوان درآمد میشود، اما بهعنوان انرژی چطور؟ اگر نفت و گاز تمام شود، چه باید بکنیم؟ آیا این پول گازی که از مشترکان گرفته میشود برای سرمایهگذاری در ایجاد منابع جایگزین استفاده میشود؟ هیچگاه از امروز برای سیسال دیگر در کشور برنامهریزی نمیشود. بودجه همواره تشریفاتی نوشته میشود. اگر برای تحقق اقتصاد دانشمحور به معنای واقعی تلاش شود، میتوان امیدی به بهبود اوضاع داشت.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.