بورس زعفرانی می شود؟
زعفران چون خاستگاهش ایران است با همه جفاهایی که بر آن رفته همچنان یک برند شناخته شده در دنیا محسوب می شود.دراین میان خراسان رضوی با تولید بیش از 78 درصد زعفران ایرانی سهم به سزایی در این برند سازی دارد .اما کوتاهی های صورت گرفته در ایجاد پشتوانه ای قوی و منسجم با هدف تقویت تولید صنعتی با قیمت تمام شده کمتر ،عرضه مناسب با بسته بندی مطلوب و متناسب با ذائقه مشتری و ایجاد سهم بیشتر در بازارهای جهانی باعث شده گوی رقابت از دستان تجار ایرانی در این بازار بین المللی ربوده شود .از سوی دیگر وجود دلال بازی های متعدد در بازار داخلی و باز شدن پای زعفران تقلبی یا بی کیفیت به این بازار و عرضه مبتنی بر خرده فروشی یا به تعبیری عرضه و تقاضای سنتی و فله ای چرخه تولید و توزیع را با مشکلات متعددی روبه رو کرده است .تشکیل بورس زعفران از جمله راهکارهای بخش دولتی برای پیشگیری مشکلات یاد شده است.
موضوعی که از سال 80 زمزمه های آن به گوش رسید و البته در مقاطعی طی سال های 90تا92 نیز به اجرا درآمد اما چندان استقبالی از آن نشد. حالا امروز قرار است تا بازار معاملات گواهی سپرده زعفران در بورسکالای ایران در مشهد به طور رسمی گشایش یابد.با این حال اگرچه طبق اعلام بورسکالای ایران، فعالیت این بازار جدید با عرضه زعفران پذیرفته شده در انبار اتحادیه تعاونیهای روستایی استان خراسان رضوی در قالب اوراق گواهی سپرده کالایی بهطور رسمی آغاز میشود اما گشایش این بورس با توجه به تجربه گذشته، از هم اکنون با واکنش هایی روبه رواست و موافقان و مخالفانی دارد .
تجربه خوبی از بورس زعفران نداریم
نایب رئیس شورای ملی زعفران در این باره به خراسان رضوی گفت :اصل تشکیل بورس برای زعفران مشروط بر این که طبق اهداف پیش بینی شده بتواند به محلی برای برقراری ارتباط مستقیم خریدار و فروشنده تبدیل شود و با تنظیم و تثبیت قیمت عادلانه و پیشگیری از دلال بازی این فرصت را مهیا کند تا صادرکننده بتواند با خیالی آسوده زعفران مورد نیاز خود را تامین کند اتفاق مبارکی است اما تجربه ای که چند سال پیش به دنبال ایجاد این ساختار به دست آمد چنان توفیقی را نوید نمی دهد .غلامرضا میری با اشاره به وجود روابط سنتی در بازار خرید و فروش زعفران تصریح کرد :اکنون بین کشاورز و تاجر رابطه ای قدیمی برقرار است که براساس آن تولید کننده با تماسی تلفنی از وضعیت قیمت زعفران در بازار مطلع می شود و هرزمان که بخواهد می تواند بدون فوت وقت محصولش را به بالاترین قیمت بفروشد. چرا که در این میان مبادله زعفران با پول نقد و پس از عیار سنجی و آزمایش های آزمایشگاه های معتبر یا معتمدان کارکشته صورت می گیرد.موضوعی که فرآیند آن در بورس چندان روشن و شفاف نیست . بااین وصف به نظر نمی رسد دوطرف علاقه ای به حضور در چنین ساختاری داشته باشند .وی تاکید کرد :قطعا اگر چشمی به موفقیت این ساختار تازه داریم باید تلاش زیادی صورت بگیرد تا با ارائه تسهیلات مناسب دو طرف رغبت پیدا کنند بورس را به عنوان واسطه معامله خود قرار دهند .
جنس معامله زعفران با دیگر کالاها متفاوت است
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی استان البته دغدغه هایی از جنس بخش خصوصی داشت و دراین باره به خراسان رضوی گفت :بورس به طور طبیعی مزایای ویژه خودش شامل شفافیت در قیمت و بازار را دارد و همیشه زمینه ساز ورود و جذب سرمایه گذاری های تازه بوده است اما زعفران شاید به خاطر برخی ویژگی های خاص مثل رقابتی بودن بازار بر اساس مزیت هایی مثل کیفیت و عیار ،قیمت ،نوع بسته بندی و …با دیگر کالاهایی مثل ذرت و گندم و قهوه که تجربه جهانی در تشکیل بورس برای آن ها وجود دارد متفاوت است .
علی شریعتی مقدم با بیان این مطلب افزود :از سوی دیگر دربازار زعفران به ویژه در ایران که قطب تولید این محصول در دنیاست بخش خصوصی تلاش های زیادی را انجام داده است که از جمله آن می توان به تلاش برای بسته بندی مطلوب و تقویت کیفیت عرضه دربازارهای جهانی باایجاد آزمایشگاه های مدرن و خط تولیدهای جدید اشاره کرد اما به نظر می رسد بخش دولتی که ایجاد ساختار بورس را پیش بینی و طراحی کرده است این توانمندی ها و ظرفیت ها را نادیده گرفته است.
وی بر ضرورت رفع مشکلات برسرراه رقابت دربازارجهانی زعفران تاکید و اضافه کرد :مشکل دیگری که در مسیر موفقیت بورس زعفران وجود دارد و باید فکری برای آن کرد این است که بازار زعفران به حالت رقابتی درآمده و در این میان آن چه می تواند جایگاه ایران و خراسان رضوی به عنوان میدان دار تولید زعفران در دنیا را تثبیت کند، ایجاد ساختارهایی است که در پی مقررات زدایی ،توافقات محکم و منسجم بین المللی ،کاهش یا حذف تعرفه های صادراتی بتواند توسعه این بخش را نوید دهد .مسئولیت هایی که برعهده سازمان توسعه تجارت ،وزارت جهادکشاورزی و امور خارجه است .وی تصریح کرد :موفقیت بورس زعفران وابسته به حل و فصل این مشکلات و ایجاد هماهنگی میان فعالان این حوزه با تولید کنندگان است تا در این میان دخالت بخش دولتی ضربه ای به بخش خصوصی و تولید کنندگان نزند.البته به نظر می رسد کار ساده ای نیست .
تشکیل بورس زعفران واجب است
صادقی یکی از تولید کنندگان زعفران البته در این خصوص نظری متفاوت داشت و در گفت و گو با خراسان رضوی گفت:تشکیل بورس زعفران ممکن است برای برخی تجار و بازرگانان این حوزه که برند سازی کرده اند مشکلاتی در پی داشته باشد اما با توجه به ضرورت حذف دلالی از بازار زعفران و برقراری ارتباط مستقیم میان کشاورز و فروشنده و صادرکننده تشکیل بورس زعفران واجب است .وی اضافه کرد:ما برای نگه داشتن برند زعفران خراسانی و توسعه و تقویت بازار بر پایه آن نیازمند ساختارهای قوی پشتیبانی در این بخش هستیم که بورس می تواند یکی از آن ها باشد .صادقی افزود :یکی از کارکردهای قطعی بورس قیمت گذاری عادلانه و احقاق حقوق واقعی کشاورز و تولید کنند ه است .
اشکالات برطرف می شود
از سوی دیگر رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با بیان این که اتحادیه تعاون روستایی استان به طور مستقیم با بورس کالای ایران در راه اندازی معاملات گواهی سپرده زعفران همکاری می کند به خراسان رضوی اظهار کرد: اکنون در تمام دنیا معاملات محصولات عمده کشاورزی و باغی خود رابه سمت تجارت الکترونیک سوق داده اند در ایران نیز برای برخی محصولات مثل گندم این اتفاق رقم خورده است، با وجود این، زعفرانی که ایران و خراسان در تولید آن صاحب مزیت های فراوانی است از این فرصت محروم مانده است که با گشایش معاملات گواهی سپرده زعفران به این هدف نزدیک تر میشویم.مزروعی با بیان این مطلب افزود :از سوی دیگر ایجاد بورس زعفران با هدف رفع مشکلات موجود بر سر راه عرضه و تقاضای این محصول ارزشمند صورت می گیرد و بی تردید در جهت شفاف شدن قیمت ،حمایت از تولید کننده و مصرف کننده ،توسعه تجارت الکترونیک ،حذف دلالی و واسطه گری و برقراری ارتباط مستقیم و موثر فروشنده و خریدار اثر بخش خواهد بود .وی افزود:دربرنامه های آینده این سازمان بورس کالای ایران و اتصال این شبکه الکترونیکی به بازارهای جهانی نیز گنجانده شده که قطعا کمک موثرتری در توسعه تجارت و صادرات زعفران خواهد بود .مزروعی در خصوص نگرانی های برخی فعالان این حوزه از ناکامی بورس زعفران تصریح کرد :قطعا آغاز هیچ کاری بدون مشکل نخواهد بود اما در مسیر کار می توان ایرادات را برطرف کرد .
شفافیت در قیمت
پژمانفر، مدیرعامل اتحادیه تعاون روستایی استان نیز در این خصوص به خراسان رضوی گفت :به دنبال ایجاد بورس زعفران در مشهد و معاملات گواهی سپرده زعفران، کشاورزان می توانند با ارائه محصول خود به اتحادیه،پس از تایید استانداردهای بین المللی قبض تحویل دایم انبار دریافت کنند که این برگ در بورس کالای ایران تبدیل به برگ سپرده کالایی می شود و این اوراق بهادار از طریق کارگزاری های کشور قابل خرید و فروش است و نیز می تواند به عنوان پشتوانه تسهیلات استفاده شود.
مدیر تنظیم بازار جهاد کشاورزی استان نیز در این خصوص به تسنیم گفت: هدف اصلی از راهاندازی بورس زعفران ایجاد شفافیت در قیمت این محصول در بازار است.سید حمیدرضا جوادی ادامه داد: همچنین از سالهای قبل ساز و کار خرید تضمینی زعفران در نظر گرفته شده بود تا کشاورزان درگیر دلالها نشوند و قرار بر این شد که بورس زعفران راهاندازی شود.راهاندازی این سامانه سبب ثبات بیشتر بازار می شود و قیمت زعفران را با استناد به ساز و کارهای در نظر گرفته شده برای بورس تثبیت میکند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.