صنعت خودروسازی استان؛ بایدها و نبایدهایی برای آینده
صنعت خودروی هر کشوری، به دلیل ارزش و جایگاه ویژه آن در شبکه تولید ، یکی از شاخص های توسعه یافتگی تلقی می شود. در ایران نیز صنعت خودروسازی بحق، صنعتی مهم و کلیدی به شمار می آید، چنان که یکی از مولدهای اشتغال سالم، صنعت خودروسازی و قطعه سازی است.
نظر به اهمیت این موضوع، در برنامه های راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت و به منظور توسعه رقابت پذیری بخش صنعت در سطح ملی و جهانی و تحقق اهداف سند چشم انداز کشور در افق 1404 بر اصول توسعه پایدار، تولید محصولات صادرات محور، افزایش ارزش افزوده و رشد اشتغال پایدار تاکید شده است.
همچنین از میان رشته فعالیت هایی که بیشترین نقش را در شاخص منتخب از جمله سهام، ارزش افزوده، اشتغالزایی، صادرات، سهم بازار، مزیت نسبی و … دارند شناسایی و به عنوان اولویت مشخص شده اند که یکی از این رشته ها صنعت خودروسازی و قطعه سازی است. این صنعت با توجه به ارتباط پسین و پیشین با دیگر صنایع و بخش های اقتصادی به عنوان یک صنعت محوری در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشورها مطرح است.
استان خراسان رضوی نیز از این قضیه مستثنی نبوده و همپای سیاست های توسعه صنعت خودرو در کشور در حال حرکت است. این استان دارای توان تولید اسمی 127هزار دستگاه خودرو در سال است که هم اکنون بیش از ظرفیت اسمی تولید دارد. برنامه تولید سال جاری شرکت ایران خودرو 146 هزار دستگاه خودرو بوده که تاکنون مطابق برنامه عمل کرده است.
برنامه تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 96 تولید 1/7 میلیون دستگاه خودرو است که سهم استان، تولید 170 هزار دستگاه خودرو خواهد بود و از این حیث میتوان گفت که 10 درصد تولیدات خودروی کشور در استان صورت می گیرد. در قطعه سازی نیز وضع به همین گونه است و 20 درصد ظرفیت قطعه سازی کشور در اختیار خراسان رضوی است. صنعت خودروسازی و قطعه سازی استان ظرفیت قابل توجهی برای جذب نیروی انسانی و اشتغال ایجاد کردهاند و به بیان بهتر، حدود 9 درصد از ظرفیت اشتغال استان در بخش صنعت، مربوط به حوزه خودروسازی و قطعه سازی است.
سیاست های تجاری خودرو علاوه بر دارا بودن نقش در اقتصاد، تولید داخلی و توسعه صادرات، متکی بر عمق ساخت داخل تولیدات این بخش است. استان خراسان رضوی به دلیل زیرساخت ها و امکانات موجود در حوزه قطعه سازی، خودروسازی و تولید محصولات با کیفیت و قابل رقابت و همچنین توان عملی، فنی، تخصصی نیروی انسانی در این حوزه و تمایلات بخش خصوصی به سرمایه گذاری بیشتر در این بخش، صاحب جایگاه مهم و اثرگذاری در سیاست های تجاری این بخش است و گردش مالی بیش از 6 هزار میلیارد تومان در حوزه تولید خودروی استان، این امر را گواهی میدهد.
اما این صنعت با مشکلات و چالش های احتمالی نیز مواجه است، مشکلاتی که اجازه نمی دهند خودروسازی در مجموع، نقش محوری خود را ایفا کند که از جمله آن می توان به عدم تامین نقدینگی لازم، عدم انتقال فناوری های مدرن مطابق با سرعت توسعه و عدم اجرای برنامه های پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط واحدهای قطعه سازی استان با هدف ارتقای توان رقابت پذیری در این بخش اشاره کرد. قاعدتا بازاریابی صحیح و جلب سرمایهگذاری نیز میتواند شرایط موجود در این بخش را بهبود بخشد. باید اذعان کرد که امروز بقای صنعت خودرو در ایران به توسعه بازارهای جهانی برای محصولات آن وابسته است. البته باید توجه داشت که تخصیص خودروهای جدید و ظرفیت مناسب به خودروسازی استان، بسیار حائز اهمیت است و به رفع این مشکلات نیز کمک می کند.
برخی از کارشناسان معتقد هستند که سایه دولت همچنان بر این صنعت مشهود است و صنعت خودروسازی در ایران همچنان انحصاری است، طبعا با ورود بخش خصوصی توانمند به این حوزه میتوان انتظار داشت که در بلندمدت، بستر رقابتی در کشور در این بخش شکل بگیرد.
باید پذیرفت که امروز بخشی از بازار تولید خودروی جهان، به جدیدترین فناوریهای این بخش اختصاص دارد که از این منظر، صنعت ما نیز باید گامهای بلندتری بردارد.
براساس برنامه های موجود وظیفه دولت، حمایت از صنعت است که صنعت خودروسازی و قطعه سازی نیز به عنوان یک اولویت مورد توجه دولت قرار گرفته است و لذا باید بین انحصار و حمایت تفاوت قائل شد و به این موضوع توجه کرد که سرمایه گذاری در حوزه تولید بسیار سنگین بوده و لذا تمایلات بخش خصوصی ممکن است کمتر در این بخش خودنمایی کند اما در بخش قطعه سازی ورود بخش خصوصی بسیار جدی بوده است. لذا نقش دولت در صنعت خودرو بیشتر جنبه حمایتی داشته و با شرایط جدید و لغو تدریجی تحریم ها، فضا به سمت تنوع محصول در حرکت است. قاعدتا ما نیز از هر گونه سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در این صنعت به ویژه در استان خراسان رضوی استقبال می کنیم؛ اما شرط اصلی ما در این بخش همچنان رعایت تناسب ساخت داخل و البته هدف صادرات بودن تولیدات است.
نویسنده : راضیه علیرضایی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.