مخاطرات محیط کار و ضرورت پرورش «افسران ایمنی»
بررسیها نشان میدهد، حوادث ناشی از کار، در اموری نظیر بی احتیاطی کارگران، عدم آموزشهای لازم از سوی کارفرما، نبود وسایلایمنی لازم و مناسب و. .. ریشه دارد. براساس آمارها، بیش از 75 درصد اتفاقات و حوادث ناشی از کار در حوزه صنعت ساختمان رخ میدهد و شاغلان این حوزه در معرض مخاطرات زیادی قرار دارند.
ایران تنها کشوری نیست که دچار حوادث کار میشود.اما در مقایسه با سایر کشورها، میتوان دید حوادث کار در ایران چقدر تلفات و مصدوم به جا میگذارد که این مسئله با بی توجهی کارفرماها به تامین مسائلایمنی و عدم مهارت در کار کارگران ارتباط مستقیم دارد. این یک نمونه کوچک از معضلات است.
همچنین بر اساس گزارش سازمان بینالمللی کار، ۹۸ درصد حوادث ناشی از کار قابل پیشگیری است. آمار حوادث ناشی از کار طی ۲۰ سال گذشته در کشورهای ژاپن و سوئد ۲۰ درصد و در فنلاند ۶۲ درصد کاهش را نشان میدهد که در نوع خود قابل توجه است. در گزارش سازمان جهانی کار عامل عمده این کاهش، تغییر شرایط محیط کار از وضعیت ناایمن بهایمن ذکر شده است.اما در کشور ما در سالهای گذشته آمار حوادث و سوانح ناشی از کار از وضع مطلوبی برخوردار نبوده و در برخی سالها افزایش داشته است.
با این حال بررسیها نشان میدهد که در اغلب موارد عامل اصلی ایجاد آنها یک رفتار غیرایمن است. حال از آن جا که یکی از عوامل مهم تهدید کننده منابع انسانی در حوزه اشتغال، حوادث ناشی از کار است، طبعا یکی از راههای مهم جلوگیری از این حوادث نیز تقویت فرهنگایمنی است؛ به عبارت دیگر، در رابطه با مخاطرات متعددی که تندرستی و زندگی انسانها را تهدید میکند، رفتار، عادات و شیوه زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین برای پیشگیری و کاهش حوادث باید روی رفتار کارگران متمرکز شد.
هرچند برطرف کردن تمام خطرات و عوامل زیانآور در سلامت محیط کار بسیار موثر است، اما این کار به هزینه زیاد و صرف مدتزمان طولانی نیاز خواهد داشت. پس بهترین کار اولویتبندی آن هاست تا کنترل را از کانونهای خطر با اولویت بالا شروع کنیم. اولویتبندی آنها نیز ممکن نیست مگر با ارزیابی کانونهای خطر. برخی از عوامل زیانآور در محیط کار قابلیتاندازهگیری دارند؛ به طور مثال صدا، روشنایی، آلودگی هوای محیط کار، سرما و گرما، تشعشعات و پرتوها را میتوان با دستگاههای مختلفاندازهگیری و با استانداردهای موجود مقایسه کرد. ایناندازهگیریها، کار ارزیابی را راحتتر میکند.
مدیران ارشد سازمانی نقش عمدهای در فرهنگ سازی و تسریع این امر دارند؛ بر این اساس لازم است مدیران و اداره کنندگان، عزمی جزم نسبت به این موضوع داشته باشند تا در نهایت این فرهنگ در محیط تحت نظارتشان نهادینه شود.
متاسفانه اغلب کارفرمایان وسایل حفاظت فردی را در اختیار کارگران قرار نمیدهند، با این حال مشکل اصلی در بروز حوادث کاری از این بابت نیست؛ بلکه دغدغه نخستین، مقوله آموزش است که متاسفانه کارگران آموزشهای لازم را در خصوصایمنی و بهداشت دریافت نمیکنند، چرا که دورههای آموزشی برای آنان وجود ندارد و با وجود آن که شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار طرح «افسرایمنی» را در سال گذشته به منظور کاهش حوادث ناشی از کار، تصویب کرد و این طرح به همه دوایر کار و امور اجتماعی ابلاغ شداما هنوز اجرایی نشده است.
در واقع «افسرانایمنی» همان کارکنان و کارگران هستند که باید دورههای آموزشی مرتبط با بحث امنیت محیط کار را بگذرانند، تا خود با ظرایفی آشنا شوند که موجب تامین امنیت آنها در محیط اشتغالشان میشود. این دوره به آنها این امکان را میدهد تا بسترهای مخاطرهآمیز شغل خود را شناسایی و رفع کنند و ضرورت تامین وسایل حفاظتیایمنی را به کارفرمایان خود متذکر شوند. در مجموع در این طرح، کارگر با دیدی باز در محیط کار خود حضور مییابد و تلاش میکند ضریب خطر را در این فضا به حداقل برساند.
در کشور ما سالانه هزینههای گزافی بابت جبران خسارت ناشی از حوادث کار صرف میشود که در صورت ارتقای آگاهی افراد و کاهش آمار حوادث میتوان آن را صرف امور رفاهی کارگران کرد.
حقیقت آن است که دستگاههای اجرایی باید در مسیر عمل به رسالت خود، بیش از هر چیز بر اجرای قانون و نظارتهای سرسختانه تاکید کنند و در این چارچوب کارفرمایان را موظف سازند نقاط ضعف را در محیط کار مرتفع و حداقل آموزش را به کارگران خود ارائه کنند.
درخواست نگارنده این است که شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار، پیگیر اجرای موثر بخشنامهای که در این خصوص صادر شده، باشد. همچنین واحدهای بازرسی وزارت کار نیز باید در راستای نهادینه شدن این طرح در شرکتها و بنگاههای اقتصادی از هیچ کوششی فروگذار نکنند و نظارت لازم را در این باره به عمل آورند.
نویسنده : ابوالفضل فتح اللهی نایب رئیس کانون انجمنهای صنفی کارگران
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.