مهندس دهقان و دکتر استادی تشریح کردند ؛ تضاد رویکردهای مالیاتی و بانکی با اقتصاد مقاومتی
بیش از سه سال است که از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی توسط رهبر معظم انقلاب میگذرد، اما بنا به اذعان اکثر کارشناسان اقتصادی، آنطور که بایدوشاید نتوانستهایم به اقتصاد مقاومتی دست یابیم و مردم را از منافع آن بهرهمند سازیم. دراینرابطه میزگردی با حضور ابراهیم دهقان، عضو هیئترئیسه انجمن نساجی خراسانرضوی و دکتر محمد استادی، عضو هیئترئیسه انجمن تولیدکنندگان مواد غذایی ترتیب داده شده است که به آسیب شناسی عملکردها در حوزه اقتصاد مقاومتی پرداخته است.
بحث ما در رابطه با اقتصاد مقاومتی است و اینکه امسال به نام «اقتصاد مقاومتی: تولید-اشتغال» نامگذاری شده است. به نظر شما چرا بر روی این سالهایی که به هر نوعی، نام اقتصاد بر آنها نهاده شده است، بیشتر از بعد اندیشهای کاری انجام نشده و کاری که انجام شده، بیشتر بنر، همایش و ازاینقبیل کارها بوده است؛ البته هر چند ممکن است اقداماتی هم انجام شده باشد.
ابراهیم دهقان،رئیس انجمن نساجی خراسانرضوی: بحث اقتصاد یک مقوله زنده و پویاست و قیدوبندی هم ندارد. اگر بخواهیم تعریفش کنیم، تعریف جامعی از کل بحث اقتصاد یا تولید، ثروت، پول و هنر مدیریت بر خواستههای محدود و داشتههای نامحدود به دست میآید و این تعریف اقتصاد میشود. بحث اقتصاد مقاومتی هم که مطرح میشود، به این معناست که در این بحث اقتصادی، تشخیص مواضعی که تحتفشار است و حوزههای فشار و مشکلات را شناسایی کنیم، آنها را خنثی کنیم و با تدابیری بر آنها غالب شویم و همینطور راهها و روشهایی اتخاذ کنیم. بیشتر مواردی که در بحث اقتصاد مقاومتی در جامعه ما مطرح شده، شامل تحریمها و امثال آن است. ما اگر جامعه خود را بهعنوان یک سازمان در نظر بگیریم، این جامعه تحتتاثیر دو عامل درونی و بیرونی است.
تمام سازمانها متاثر از عوامل درونی و بیرونی هستند. بحث تحریمها، فشارها و ایرانستیزی، بحث عوامل اثرگذار برونی است، علاوهبرآن در درون سازمانها هم عوامل درونی موجود هستند که در بسیاری از موارد بر اقتصاد تاثیر میگذارند؛ ازجمله نهادهای دولتی، قوانینی که سیستمها میگذارند و قوانینی که از طریق مجلس و جاهای دیگر وضع میشود.اما در حوزه اقتصاد «خانه از پای بست ویران است/ خواجه در فکر نقش ایوان است». برای نمونه نرخ سود بانکی. درآمدهای کشور و قیمت نفت را در نظر بگیرید، یک کارمند را در نظر بگیرید که هیچ نوع بدهی ندارد، ماهانه یکمیلیون تومان حقوق میگیرد. مثلا شهریورماه یکمیلیون تومان حقوق گرفته و مهرماه میگویند حقوقت شده چهارصدهزار تومان. چطور میتواند این کسری را تامین کند؟ درآمدهای نفتی در دولت فعلی این حالت را دارد. بیش از ۶٠درصد اقتصاد ما نفتی است. در حدود ٨۵درصد هم اقتصاد کشور دولتی است.
طبق آماری که دادهاند، رشد اقتصادی ٧.۴درصد بوده؛ ولی اگر نفت را ازآن کم کنیم، میشود ٠.٩درصد. شما که در بخش خصوصی فعالیت داشته اید بفرمایید بخش خصوصی در این میان چه جایگاهی داشته است؟
دهقان: بله. بیش از ۶٠درصد اقتصاد ما نفتی و بیش از ٨۵درصد دولتی است. در اینجا بخش خصوصی متاثر از بخش دولتی است؛ یعنی از بخش خصوصی نباید توقعی داشت که بتواند در اقتصاد معجزه ایجاد کند. آن ١۵درصد هم که مربوط به بخش خصوصی است، عمده آن بخش خصولتی است. مانند تراکتورسازی، برخی کارخانههای فولاد، ماشینسازی، شرکتهای خدماتی هواپیمایی و امثال اینها؛ اما رفتارهای مثبتی که دولت انجام داده و قابل قدردانی است، عبارتاند از بخشش جرائم تامین اجتماعی، بخشش جرائم بانکی، بخشش جرائم تاخیر مالیاتی و… . اینها اتفاقات خوبی است؛ اما کافی نیست.
همه ما می گوییم که در اقتصاد کارهایی صورت گرفته اما کافی نیست. به نظر شما یک اقتصاد پویا چه مولفه هایی باید داشته باشد؟
دکتر محمد استادی، رئیس انجمن تولیدکنندگان مواد غذایی: هر اقتصادی فارغ از اینکه چه گرایش یا ویژگی داشته باشد، باید بتواند در ذیل مجموعه خود به سه سوال اساسی جواب دهد: ١. چه کالا و خدماتی تولید شود؟ ٢. چگونه تولید شود؟ ٣. چه کسانی اینها را مصرف کنند؟ حال هر نوع کالایی که باشد، از موادغذایی و پوشاک گرفته تا خودرو، خدمات، آموزش، امنیت و همچنین بهداشت و درمان و بیمه و خدماتی که ارائه میشود. اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری فرمودند، رویکردی است در پاسخ به این سوالات. پس از بیان و ابلاغ اصل اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری طی یک دستورالعمل، ٢٠ تا ٢٢ بند را فرمودند. یک ابلاغیه رسمی که سرفصلهای آن این موارد است. اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد درونزا و برونگراست. درونزا یعنی باید به خودش متکی باشد. برونگرا یعنی باید با بیرون تعامل داشته باشد. در این ٢٠، ٢٢بند، ٢یا ٣ بند حول تعامل با دنیاست؛ یعنی جنس اقتصاد مقاومتی بهگونهای است که دنبال تنش با کشورهای دیگر نیست. از طریق دیپلماسی در بند هفدهم یا هجدهم عنوان شده است که ما باید از طریق دیپلماسی در سایر کشورها، بهویژه کشورهای همسایه، تعامل اقتصادی داشته باشیم. چهارپنج بند اول اقتصاد مقاومتی موارد جالبی است؛ ازجمله رشد بهرهوری. یعنی در اقتصاد مقاومتی باید سعی کنیم با صرف حداقلی، حداکثر نتیجه را داشته باشیم.
نسبت ما با نسبت اقتصاد مقاومتی چیست؟ اگر خودتان ارزیابی کنید، چه نمرهای بین صفر تا صد به اقتصاد مقاومتی میدهید و درجه موفقیت را چگونه ارزیابی میکنید؟
دهقان: یکسری رفتارهای مثبت ازسوی دستاندرکاران دیدهایم، ازجمله مواردی که عرض کردم در رابطه با تامین اجتماعی، دارایی بانکها و مسائل اینچنینی؛ اما بعضی از رفتارهایی که وجود دارد، بیشتر ریاضت اقتصادی را یادآوری میکند تا اقتصاد مقاومتی. بهطورخلاصه اقتصاد مقاومتی این است که اوضاع فشار را بشناسیم، کنترلشان کنیم، آنها را خنثی کنیم، تهدید را به فرصت تبدیل کنیم و راهکارهای معینی را پیش بگیریم و اقتصاد خودمان را پویاتر کنیم. ریاضت اقتصادی بر اثر فشارهای اقتصادی که دولت دارد، کسر بودجهها یا کاهش درآمدی که دارد، میخواهد این را جبران کند و این موجب افزایش فشار بر جامعه میشود. در بعضی جاها این تناقض وجود دارد. در زمانی که ما رکود داشتیم، مالیات افزایش پیدا کرد. مؤدیان جدیدی هم شناسایی نشده، ولی مالیات افزایش پیدا کرده است. این یک مسئله است. این فشار بر تولید و خدمات است. حالا تولیدکنندگان کالا و خدمات از هر نوعی باشد، فرقی نمیکند یا در مسائل دیگری بانکها را در نظر بگیرید؛ البته بعضی از مسائلی که موجود است، میراثی است که به ما ارث رسیده است. فروش نفت در سبد کل جامعه اقتصادی روند روبهرشد و مثبتی نشان داده است. ما در بخش غیرنفتی از رشد منفی به رشد حدود ١درصد رسیدهایم. اینها همه نشانگر فعالیت اقتصادی است. طبق آماری که گرفتم، مصرف انرژی در شهرک صنعتی مشهد بالا بوده و این نشانگر فعالیت اقتصادی است. اما در بعضی جاها یکسری تضادهایی را میبینیم مثل مسئله مالیات یا مسائل بانکی. بانکها بدهی را تبدیل کردند.
هزینه تمامشده سود در تولید چقدر است؟ شما ١٨درصد، ٢٠درصد را ذکر میکنید، اما واقعا چقدر است؟
دهقان: ١٨درصد، ٢٠٠درصد، ٢٢درصد؛ اینها اعدادی است که رسما اعلام میشود. به اینها کار نداریم. وقتی تورم تکرقمی است، سودِ دو برابر تکرقمی، دیگر مفهومی ندارد. نمونهاش بانک ملت را شنیدیم. از بانکهای صادرات و تجارت هم همین انتظار را داریم. اینها محصولاتی است که به ما رسیده و نتیجهای است که بر کل اقتصاد ما اثر میگذارد. من بهعنوان بخش خصوصی عرض میکنم؛ حالا ١٠ یا ١۵درصد خصوصی را که کنار بگذاریم، ۵یا۶درصد یا کمتر از ١٠درصدی که بخش خصوصی دارد هم از بین برود، دولت ککش نمیگزد. این رقم اصلا اهمیتی ندارد.
استادی: اگر بخواهیم عملکرد این دولت را درخصوص اقتصاد مقاومتی ارزیابی کنیم، باید بستری که در آن این دولت کار خود را آغاز کرد، در نظر بگیریم.
یعنی منظور فقط دولت نیست؟ همه نهادها، سیستم بانکی، سیستمهای مالی و حتی مجلس است؟
استادی: بله، این دولت جدید و این رویه جدید در ابتدا نگاهش بیشتر به حل مشکلات خارجی بود. اگر به سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی نگاه کنیم، چندین بند آن معطوف به مسائل دیپلماسی و سیاست خارجی است. در حوزه داخلی یا نرسیده یا فرصت نکرده یا در درجه دوم به آن اهمیت داده یا توان پرداخت به آن را نداشته است. بههرعنوان، در اولویت دولت قرار نگرفته است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.