سقوط 50 درصدی صادرات فرش استان در نبود راهبرد های جدید بازرگانی
فرش دست باف یکی از عمده ترین صنایع دستی و مزیت های اقتصادی استان به شمار می آید، با این وجود اما چند سالی است شاهد رکود در بازار تولید و صادرات این محصول اقتصادی و اشتغال زا در استان و کشور هستیم چه این که به اذعان کارشناسان بارزترین نشانه این افول، کاهش 50 درصدی فعالان این حوزه از حدود 180 هزار نفر طی سال های دهه 70 به 90 هزار نفر در سال گذشته است.از سویی نیز بر اساس آمار های رسمی سازمان گمرک کشور، صادرات فرش دست باف کشور در سال 1390 ازنظر وزنی شش هزار و 900 تن و ازنظر ارزشی 559 میلیون دلار بوده است که سهم گمرکات استان از این میزان، ازنظر وزنی حدود 14.5 تن و ازنظر ارزشی یک میلیون و 24 هزار دلار بوده است. این در حالی است که میزان صادرات فرش دست باف کشور در سال 95 ازنظر وزنی به پنج هزار و 23 تن و ازنظر ارزشی به حدود 309 میلیون دلار سقوط کرده است.این آمار تاسف بار در استان نیز وضعیتی مشابه دارد به طوری که میزان صادرات فرش دست باف از گمرکات استان در سال 95 ازنظر وزنی به حدود 32 تن و ازنظر ارزشی به حدود 573 هزار دلار رسیده است.این آمار در سال 94 نیز از نظر وزنی حدود 35 تن و از نظر ارزشی بیش از یک میلیون دلار بوده است که نشان می دهد میزان صادرات فرش استان در سال 95 فقط در مقایسه با سال 94 از نظر ارزشی به نصف کاهش پیداکرده است.
اگرچه نمی توان ادعا کرد که تمام صادرات فرش دست باف استان فقط از طریق گمرکات استان صورت می گیرد و بدون شک فرش دست باف استان از سایر گمرکات کشور نیز ممکن است صادرشده باشد اما کافی است به آمار رسمی اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نگاهی بیندازیم.بر اساس این آمار ها میزان صادرات فرش استان در چهار ماه سال 95 ازنظر وزنی حدود 5.6 تن و ازنظر ارزشی حدود 209 هزار دلار بوده است درحالی که همین آمار ها نشان می دهد در چهار ماه نخست امسال صادرات فرش استان ازنظر وزنی به کمتر از 2.5 تن و ازنظر ارزشی به 169 هزار دلار کاهش پیداکرده است.
کاهش صادرات نداشته ایم
اگرچه آمار ها حاکی از سقوط آزاد صادرات فرش دست باف در کشور و به تبع آن استان است اما رئیس اداره فرش استان ادعای دیگری دارد. سعید کاظمی در گفت وگو با خراسان رضوی بابیان این که سال 95 ما در صادرات فرش دست باف شاهد رشد بوده ایم افزود: این که این چندساله شاهد کاهش تعداد فعالان این عرصه هستیم، درست است ولی در بحث صادرات فرش استان کاهشی نداشته ایم.
وی در ادامه با تأکید بر این که کشور ایران بالاترین میزان صادرات فرش دست باف را در جهان دارد، افزود: تولیدات هیچ کشوری ازنظر کیفیت و شهرت به فرش های دست باف ایرانی نمی رسد اگرچه رقبایی مانند چین و هند در این حوزه ورود کرده اند اما هنوز فرش ایرانی جایگاه برتر را در این زمینه دارد.
کاظمی در ادامه عمده ترین مشکلات صنعت فرش دست باف استان را شرح داد و افزود: افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش دستمزد ها و خروج مواد اولیه مرغوب از مرز های شرقی استان که باعث شده است بیشتر فرش های استان با مواد اولیه نامرغوب مانند پشم دباغی شده و ابریشم کجین (نخ حاصل از ابریشم ضایعاتی) بافته شود، ازجمله مشکلات صنعت فرش دست باف استان است.
اشباع بازار توسط رقبا و تولید بی هدف فرش دراستان
وی ادامه داد: رکود بازار فرش، نوسان قیمت ها، اشباع بازار توسط کشور های رقیب و تولید فله ای و بدون هدف فرش در استان، نبود تنوع در طرح و نقشه و دسترسی نداشتن به طرح و نقشه مناسب و توجه نکردن به رنگ بندی در فرش دست باف از دیگر مشکلات این صنعت است.
کاظمی با انتقاد از بازاریابی غیرعلمی و سنتی در این حوزه گفت: وجود واسطه و دلال ها باعث شده است نتوانیم به مصرف کننده واقعی دست پیدا کنیم.
رئیس اداره فرش استان دیگر مشکلات فرش دست باف در استان را کمبود نیروی انسانی ماهر، تغییر حرفه قالی بافی از مستمر به تفننی، کاهش نقدینگی و تحت پوشش بیمه قرار نگرفتن فعالان این حرفه از سال 93 تاکنون بیان کرد.
عوامل تولید در کاهش صادرات مقصر نیستند
در این میان اگرچه رئیس اداره فرش استان عوامل تولید را در کاهش صادرات فرش دست باف استان مقصر می داند اما رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش استان با بیان این که خراسان رضوی ظرفیت های بالایی از نظر تنوع و کیفیت تولیدات فرش دست باف در دنیا دارد، اظهارکرد:برخلاف ادعا های مطرح شده، خروج مواد اولیه از استان و موضوعاتی از این دست، تأثیر جدی بر تولیدفرش دست باف در استان نداشته است .
مخملی افزود: اگرچه تولید فرش دست باف در استان کاهش پیداکرده اما عمده ترین دلیل کاهش صادرات فرش استان، نگاه سنتی به بازار های جهانی و نبود مدیریت جدی در این باره است که باعث شده فرش دست باف در آخرین سبد کالای صادراتی کشور قرار گیرد.وی با اذعان به این که صادرات فرش دست باف ازنظر ارزشی کاهش پیداکرده است درباره علت افزایش وزنی صادرات فرش دست باف از سویی و کاهش ارزشی آن نیز افزود: علت عمده این افزایش وزنی صادرات فرش دست باف، تولید فرش های دست باف تجاری است یعنی وزن فرش ها افزایش یافته ولی قیمت آن به دلیل تجاری شدن این فرش ها و خروج از حالت کالای لوکس، کاهش پیداکرده است.مخملی تأکید کرد:اگرچه ما شاهد تنوع بازار های هدف بوده ایم و تعداد کشور هایی که فرش دست باف ایران را خریداری می کنند، افزایش یافته است اما به دلیل این که تولیدکننده و تاجر فرش در کشور ارتباط به روز شده ای با هم و با بازار های هدف ندارند، سفارش پذیری از بازار هدف کاهش داشته و درواقع هنوز نگاه ما به صادرات فرش دست باف ایرانی، یک نگاه سنتی است از این رو آن چنان که باید موفق نبودیم.وی در ادامه بابیان این که فرش ایرانی بالاترین مرغوبیت را در جهان دارد، اظهار کرد: کشور های رقیب با کپی برداری از طرح ها و نقش های ایرانی و مدیریت بازار های هدف توانسته اند در این زمینه از ما موفق تر عمل کنند.
مخملی افزود: بیشتر فعالان و تجار عمده فرش دست باف استان به دلیل رکود بازار، سرمایه های خود را از این صنعت خارج کرده اند و دولت به دلیل این که تصور می کند تولید فرش دست باف چندان توجیه اقتصادی ندارد از این حرفه و کارآفرینان فعال در حوزه فرش دست باف حمایت چندانی نکرده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.