در میزگرد شهرآرا، صنعتگران راهکارهای تحقق شعار سال را بررسی کردند ؛ نسخهکارآفرینانمشهدیبرایرونقتولید
بیش از 10سال است که نام گذاری هر سال به موضوعات اقتصادی گره می خورد. آخرین نمونه آن نیز شعار سال1401 است که به نام «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری شده است. براساس دیدگاه کارشناسان، انتخاب نام سال توسط رهبر معظم انقلاب، بیانگر نقشه راه پیشرفت کشور است، از این رو مسئولان دولتی و فعالان بخش خصوصی باید با سیاست گذاری های مناسب، بسترهای لازم برای تحقق آن را فراهم کنند، با این حال همواره یکی از گلایه های کارآفرینان، کم توجهی به نام گذاری های سال بوده است. آن ها معتقدند مشکلات مختلف سبب می شود آن گونه که لازم است، در عمل نتوانیم شعار سال را محقق کنیم. باتوجه به اهمیت تحقق نام گذاری سال، شهرآرا در میزگردی با حضور فعالان اقتصادی خراسان رضوی، راهکارهای تحقق «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» را بررسی کرده است.
تولید؛ عامل مقاومت در برابر تحریم ها
غلامرضا نازپرور، رئیس خانه معدن خراسان رضوی، با بیان اینکه نام گذاری های اقتصادی سال ها از اواخر دهه80 آغاز شد، اظهار کرد: بیشتر این شعارها به اصلی ترین مسئله کشور یعنی تولید اشاره می کند. درحقیقت اگر قرار باشد در برابر تحریم روی پای خود بایستیم، لازم است به همین تولید تکیه کنیم اما اینکه در عمل تا چه حد توانسته ایم موفق باشیم، جای بررسی بیشتری دارد. نکته جالب اینجاست که از همان سال هایی که این شعارها مطرح شد، تولیدکنندگان کم کم با مشکلاتی نظیر قطعی برق و گاز مواجه شدند. درحال حاضر شرایط به گونه ای است که یک تولیدکننده، سه ماه برق و سه ماه گاز ندارد. این شرایط نشان می دهد که در 10سال گذشته، توسعه زیرساخت ها در حوزه تولید در حد انتظار نبوده است.
وی اضافه کرد: باید توجه کرد که نخستین نیاز هر فعالیت تولیدی، برق است. پس از آن نیز گاز قرار دارد. این روزها به تولیدکننده می گویند خود باید برق و گاز خویش را تأمین کند، از همین رو برخی تولیدکنندگان در شهرک های صنعتی، دنبال خرید ژنراتور هستند. برای توسعه تولید در 10سال اخیر چه تعداد نیروگاه برق به کشور اضافه کرده ایم؟ کارخانه من 10روز بود که گاز نداشت و باید با 50درصد ظرفیت از برق استفاده می کردیم، بنابراین به نظر می رسد هیچ کدام از دولت های گذشته، برنامه ای برای آینده نداشته اند. اگر هرسال منتظر شعارها باشیم اما در پس آن اجرایی در کار نباشد، به جایی نخواهیم رسید. نوع انتخاب شعارها نشان می دهد که درد کشور به درستی تشخیص داده شده است، ولی در عمل برنامه ای برای درمان آن وجود ندارد و هرسال تولید ضعیف تر شده است.
پیش نیازهای تولید
نازپرور تصریح کرد: البته باید توجه کرد که مشکلات کشور فقط به کمبود انرژی و برق خلاصه نمی شود. نقل وانتقال پول و مسائل ارزی از دیگر مسائلی است که تولید با آن دست به گریبان است. امروز بانک ها صادرکنندگان و تولیدکننده ها را بدون ضمانت برای حفظ پولشان به صرافی ها معرفی می کنند. پس از صادرات نیز تولیدکننده باید ارز خود را به بانک بفروشد. تولیدکننده همه این مصائب را به جان می خرد، ولی نمی توان پیش نیازهای اولیه تولید را نادیده گرفت. با ادامه این وضعیت، تولید تعطیل خواهد شد. چگونه می شود که شعار سال تولید باشد ولی در اجرا تولید متوقف شود؟ همه این مشکلات پابرجاست و درکنار آن، تولیدکننده باید حقوق، سنوات و عیدی کارگران خویش را نیز پرداخت کند.
رئیس خانه معدن خراسان رضوی با اشاره به اینکه کار در معادن، فعالیتی برق بر و گازبر است، گفت: این درحالی است که در شرایط کنونی، برقی برای فعالیت صنایع معدنی موجود نیست. درحال حاضر خراسان قطب کشور در برخورداری از مواد معدنی به شمار می رود و خواف را می توان عسلویه مواد معدنی توصیف کرد. سرمایه گذاری های خوبی هم در این منطقه انجام شده است اما استفاده از این سرمایه ها نیاز به بسترسازی دارد. همچنین لازم است در برنامه ریزی های کشور از دیدگاه های بخش خصوصی نیز کمک گرفت. درحال حاضر کسانی برنامه ریزی می کنند که عمدا تخصصی درمورد مسائل ندارند و بنابراین ضروری است که از نظر متخصصان استفاده شود.
نازپرور ادامه داد: اصلی ترین مشکل کشور در همین برنامه ریزی و هزینه کردن است. هر روز زیرساخت های کشور ما درحال تحلیل رفتن است. لازم است برای برنامه ریزی ها یک ضمانت اجرایی تعیین کرد و از درآمدهای کشور برای توسعه زیرساخت ها بهره برد. با ادامه این وضعیت، ما محکوم به محو شدن خواهیم بود. برای تحقق شعارهای سال نیز باید کمیته ویژه ای راه اندازی کرد تا بر فرایند رونق تولید کشور نظارت کند. با ادامه این شرایط، وضعیت تولید در سال آینده بهتر از امسال نخواهد بود.
هزینه های تحمیلی به بخش تولید
احد خوشرو، عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، نیز درباره راهکارهای حمایت از تولید بیان کرد: مشکل اصلی، پایبندی به نام گذاری های سال است، وگرنه کشور ما به لحاظ تعدد قوانین و مقررات به خصوص در حوزه کسب وکار چیزی کم ندارد، اما سؤال اصلی این است که چه میزان از این قوانین اجرا می شود؟
وی افزود: به عنوان نمونه ماده25 قانون بهبود فضای کسب وکار درباره مصرف سوخت واحدهای تولیدی، تأکید می کند که اگر دولت ها با کمبود سوخت و انرژی مواجه شدند، صنایع نباید اولویت نخستشان، قطع جریان انرژی باشد. اگر هم قرار بر قطع جریان انرژی صنایع شد، این موضوع نیازمند مجوز شورای تأمین هر استان، آن هم تنها به مدت سه روز خواهد بود که البته، قابلیت تمدید نیز خواهد داشت. این قانون تا چه حد عملیاتی شد؟ نمونه دیگر، ماده60 قانون رفع موانع تولید است که تصریح می کند: تصویب هر بخشنامه ای که بخش خصوصی از آن متأثر می شود، نیاز دارد ابتدا نظر بخش خصوصی درمورد آن پرسیده شود. امروز آیا به سراغ بخش خصوصی می رویم و نظر آن را دریافت می کنیم؟
خوشرو یادآوری کرد: در کجای دنیا شعارهای اقتصادی و نقشه های جهش و رونق تولید، تدوین می شود ولی نخستین جایی که جریان انرژی آن را قطع می کنند، صنایع است؟ ما گاه روزی سه مرتبه با پیامک، به برخورد بابت استفاده غیرمجاز از انرژی تهدید می شویم. ادارات برق، روزی سه مرتبه پیامک ارسال می کنند که بیش از 50درصد انرژی مصرف نکنید. از طرف دیگر برای افزایش مواد اولیه وارداتی باید هزاران دلیل برای سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت بیاوریم تا بتوانیم به افزایش تولید برسیم. در کشورهای دیگر بابت افزایش تولید از فعالان اقتصادی تقدیر می شود. در چنین شرایطی و درکنار همه این ها، تولیدکننده باید بابت قطع جریان انرژی مجموعه اش هم دغدغه داشته باشد. باید توجه کرد که قطع جریان انرژی واحدهای تولیدی، خسارت های محاسبه نشدنی نیز دارد و این موضوع می تواند به برند و تعهدات یک واحد تولیدی آسیب بزند.
عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با تأکید بر لزوم تعریف ضمانت اجرا برای قوانین حمایت از تولید بیان کرد: براساس آمار بانک جهانی، شاخص سهولت کسب وکار کشور ما در دنیا بین 190کشور عدد 127 است. بر این اساس، رتبه ما در جهان رتبه خوبی نیست؛ البته اقداماتی برای رفع این مسئله انجام شده است؛ به عنوان نمونه از سال94 هیئت مقررات زدایی در کشور راه اندازی شد و از 2هزارو111مجوزی که تعریف شده بود، 500مجوز کم شد ولی این هیئت بازهم در عمل موفق نبوده است. به عقیده من اگر از شعارزدگی فاصله بگیریم و سراغ عمل گرایی برویم، از شرایط کنونی فاصله خواهیم گرفت.
خوشرو بیان کرد: همچنین باید توجه کرد که دود هزینه های تحمیلی به بخش تولید، نهایتا به چشم جامعه خواهد رفت. امروز ما به عنوان تولیدکننده نمی توانیم به تعهدات خویش پایبند باشیم؛ چون نمی دانیم امروز برق یا گازمان قطع می شود و آیا ارز به ما اختصاص پیدا می کند یا خیر؟
حمایت عملی از دانش بنیان ها
رضا نوفرستی، عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت و رئیس انجمن خدمات فنی مهندسی خراسان رضوی، نیز با اشاره به اینکه در کشور ما دستگاه های اجرایی معمولا پایبندی زیادی به تحقق شعارهای سال ندارند، اظهار کرد: زمانی که برخی دستگاه ها قانون را اجرا نمی کنند، بابت اجرای شعارها از آن ها توقعی نمی رود. شعارهای سال درنهایت در سربرگ سالنامه ها باقی می ماند؛ البته امسال چون شعار انتخابی به مقوله مشخص تری می پرداخت و روی شرکت های دانش بنیان تمرکز داشت، بهتر به آن عمل و امکانات خوبی برای شرکت های دانش بنیان در نظر گرفته شد، ولی سایر شعارهای سال به مباحث کلی می پرداخت. برای مباحث کلی نیز نمی توان پارامتر سنجش دقیقی تعیین کرد.
وی با بیان اینکه مشکل اساسی کشور این است که زیرساخت های آن تناسبی با نیازهای تولید ندارد، ادامه داد: درحال حاضر آب، برق و گاز کافی دراختیار تولیدکنندگان نیست، حال چطور توقع می رود در این صنعت، بتوان هم مسائل دانش بنیان را محقق کرد و هم دنبال ایجاد ارزش افزوده ای فراتر از توان صنعت بود؟ تا زمانی که برای توسعه زیرساخت ها اهمیت خاصی قائل نشویم، به نتیجه نخواهیم رسید. اگر انرژی از صنعت گرفته شود، فعالیت تولیدی توفیقی نخواهد داشت.
عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بیان کرد: باید توجه کرد که پایه اصلی خدمات فنی مهندسی، فناوری است. با شرایط کنونی اینترنت کشور چطور می خواهیم به علم روز دست پیدا کنیم؟ بعید می دانم در چنین شرایطی، خدمات فنی مهندسی ما حرفی برای گفتن داشته باشد. امروز سیل مهاجرت فعالان آی تی کشور ما به دیگر ممالک، بابت همین موضوع است. اگر امکانات و اینترنت بهتری دراختیار آنان بود، در کشور می ماندند و همین جا مشغول به کار می شدند.
نوفرستی تصریح کرد: امروز در معیشت اولیه مردم، گرفتار هستیم. شاید نگاه دولت نیز همین باشد؛ یعنی اولویت دولت، تأمین خانوارهاست. اگر قرار باشد همین وضعیت ادامه پیدا کند، کدام واحد تولیدی می تواند حق وحقوق خود را بپردازد تا نهایتا خانوارها بتوانند چراغ خانه خود را روشن نگه دارند؟ ای کاش تمهیداتی می بود تا در این شرایط کارخانه ها کمتر تعطیل شوند.
وی گفت: گویی برنامه های راهبردی کنار گذاشته شده است و دچار روزمرگی شده ایم. درحال حاضر 75هزار واحد تولیدی در کشور فعالیت می کنند و 80هزار جواز تأسیس هم صادر شده است. براساس پیش بینی وزارت صنعت، معدن و تجارت، اگر قرار باشد تنها 20درصد از این جوازها وارد عرصه فعالیت شود، با شرایط کنونی زیرساخت ها، سال آینده سال سخت تری برای تولید خواهد بود. عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی تأکید کرد: در دنیای امروز برنامه های بیست وپنج ساله برای توسعه کشورها تدوین می شود، ولی برنامه های عملیاتی ما نهایتا ماهانه و یک ساله است. از همین رو پیشنهاد می شود شعارهای سال را فقط به چشم برنامه یک ساله نگاه نکنیم وبه عنوان برنامه بلندمدت کشور به آن نگریسته شود.
وی بیان کرد: درحال حاضر به نظر می رسد یک گسست فهم بین بخش خصوصی و دولتمردان ایجاد شده است که این موضوع یا ناشی از این است که دولتمردان مسائل را نمی دانند یا نمی خواهند بدانند. به عنوان نمونه برای سال آینده مالیات اشخاص حقوقی تا 122درصد افزایش یافته است. مسئولان که می دانند شرایط امسال چطور بود، با چه منطقی این افزایش ها را درنظر می گیرند؟
تسهیلات بانکی
جواد نیشابوری، دبیر انجمن مواد شوینده خراسان رضوی، هم پرداخت نشدن تسهیلات بانکی درکنار قطع جریان انرژی را، از مهم ترین مشکلات بخش تولید کشور بیان کرد و گفت: امسال شرایطی ایجاد شد که حتی شرکت های برند و آن هایی که سرمایه درگردش بالایی در بانک ها داشتند، هم نمی توانستند وام دریافت کنند. درواقع صدور و ارائه تسهیلات به نوعی قفل شده است.
وی اضافه کرد: ابتدای سال، قیمت برخی کالاها به صورت دستوری افزایش یافت اما نرخ مواد اولیه رها شد. به نظر می رسد این سیاست حمایت از بازرگانی است نه تولید. درحقیقت دولت در سال1401 حمایت صددرصدی از بازرگانی کشور کرده است. از طرف دیگر صادرکننده و تولیدکننده باید دلار حاصل از صادرات خویش را با قیمتی مشخص به دولت بفروشند ولی بابت خرید مواد اولیه باید سراغ بازار آزاد بروند. در بورس کالا نیز قیمت گذاری مواد اولیه بر مبنای ارز آزاد است. به کار بردن چنین سیاست هایی، برخلاف دستورهای رهبر معظم انقلاب و شعارهای سال است.
نیشابوری با اشاره به شعار امسال و تأکید آن بر توسعه مجموعه های دانش بنیان گفت: امسال تسهیلات به سمت این شرکت ها سوق پیدا کرد، با این حال برخی شرکت های غیرتخصصی، دنبال این هدف بودند که خود را به عنوان دانش بنیان ثبت کنند تا بتوانند از تسهیلات یادشده استفاده کنند. علت بروز چنین اتفاقاتی نیز این است که نظارتی بر فرایندها نیست. درحقیقت در کشور ما براساس نام گذاری های هر سال، سیاست هایی چیده می شود که منافع آن برای رانت ها به بهره برداری می رسد. به معنای دقیق تر هدف سیستم درست است و اجرای آن سبب پیشرفت ایران می شود ولی برخی زیرمجموعه ها در میدان اجرا به شعار سال بی توجهی می کنند.
نیشابوری با تأکید بر اینکه انتخاب شعارهای سال هوشمندانه است، بیان کرد: ولی مجریان یا برنامه ای برای اجرای این شعارها ننوشته اند یا در عمل به خوبی نتوانسته اند راهکارهای تحقق شعار سال را برنامه ریزی کنند. نیشابوری افزود: ایجاد ثبات در حوزه اقتصاد کلان کشور، اولین راهکار برای تحقق شعار سال است. وقتی اقتصاد کلان به ثبات برسد، با کاهش تورم و هزینه های سربار و پیش بینی پذیر کردن اقتصاد، بسترهای رشد تولید و اشتغال زایی را فراهم می کند.
دبیر انجمن مواد شوینده خراسان رضوی با گلایه از نوسانات قیمت ارز و آسیب های آن برای تولیدکننده نیز گفت: ابتدای سال1401 اتاق بازرگانی ایران مطالعاتی انجام داد و پیش بینی کرد قیمت دلار تا انتهای سال به 50هزار تومان می رسد. به عقیده من وقتی این پیش بینی رخ داد، دولت باید همان ابتدای سال، دلار را به 50هزار تومان می رساند. اینکه یک مرحله فشار به جامعه وارد شود، بهتر از این است که بازی دلار در کشور راه بیفتد. وقتی تولیدکننده قیمت دلار را بداند و مطلع باشد که تا انتهای سال ارز چه نرخی خواهد داشت، بر همان اساس برنامه ریزی می کند.
حمایت از تولید در بخش درمان
مریم جاهد، مدیر شرکت تخصصی تجهیزات پزشکی در مشهد، با اشاره به مشکلات فعالیت در عرصه تولید تجهیزات پزشکی با بیان اینکه حمایت از تولید در بخش درمان به دلیل اینکه یک بخش حیاتی است، با انتظارات بیشتری همراه است، اظهار کرد: فعالیت شرکت ما سبب شده است تجهیزاتی که از خارج وارد می شد، در داخل کشور تولید شود و اتکا به واردات کاهش بیابد.
وی درباره دغدغه های تولید بیان کرد: گاهی اوقات برخی پروتزهای کاشتنی باید تا انتهای عمر در بدن بیماران باقی بماند. از همین رو تولید چنین محصولاتی نیازمند بیشترین دقت است. باید توجه کرد که بسیاری از استانداردهای این محصولات در کشور ما وجود ندارد و برخی استانداردهای جداگانه اداره کل تجهیزات پزشکی نیز محدودیت های ما را بیشتر می کند. درواقع تأیید هرکدام از این تجهیزات به دو ماه زمان نیاز دارد که همین موضوع موجب خواب سرمایه می شود. علاوه بر این چنین مسئله ای به از دست رفتن زمان، آن هم در صنعتی که بسیار به روز است، خواهد انجامید. درحقیقت ممکن است در مدتی کوتاه برخی مقالات پزشکی، استفاده از یک تجهیز را نهی کنند.
وی اضافه کرد: همچنین برخی استانداردها و گریدها و گمرکات تجهیزات پزشکی صرفا در تهران مستقر است؛ به همین دلیل ما ناچار به راه اندازی یک دفتر در آن شهر شدیم. از همین بابت است که در مشهد، تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی زیاد فعالیت
نمی کنند.
جاهد با طرح این پیشنهاد که بهتر است تجهیزات پزشکی تولید داخل تحت پوشش بیمه قرار گیرد، بیان کرد: شاید اگر کالای تولید داخل در فهرست پرداختی بیمه ها قرار گیرد، پزشکی که می خواهد از آن ها استفاده کند، برای کاهش هزینه های بیمار به استفاده از کالای داخلی ترغیب شود. لازم است این اعتمادسازی و تکیه بر محصولات داخلی از یک جایی آغاز شود. این موضوع به تولیدکننده نیز کمک خواهد کرد.
این فعال اقتصادی با اشاره به محدودیت های برخی قوانین برای فعالیت شرکت های تولیدکننده تجهیزات پزشکی در شهرها بیان کرد: درحال حاضر شرکت های تجهیزات پزشکی برای فعالیت باید در خارج شهرها مستقر شوند، این درحالی است که می توان آن ها را در داخل شهرها مستقر کرد. درواقع ماهیت این شرکت ها به گونه ای است که برای محیط زیست شهری آلودگی ندارند، از این رو تقاضا می کنیم بسترهای لازم برای فعالیت آن ها در سطح شهر فراهم شود.
وی بیان کرد: حمایت از شرکت های دانش بنیان تجهیزات پزشکی ضمن اینکه سبب کاهش هزینه های درمان شهروندان می شود، این امکان را فراهم می کند که نه تنها به خارج کشور متکی نباشیم، بلکه بتوانیم به سایر کشورها نیز محصول صادر کنیم.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.