حال و روز خراب معادن استان
ميزان استخراج موادمعدني از معادن، امروزه يکي از شاخص هاي توسعه يافتگي در جهان شناخته مي شود. لازمه برداشت مناسب مواد معدني، وجود معادن غني و ماشين آلات مربوط به آن است تا اين چرخه به سرانجام برسد.
معادن غني از کاني، مهم ترين مولفه و آغازگر اين چرخه محسوب مي شود؛ امري که کشور ما را به عنوان يکي از مهم ترين قطب هاي موادمعدني درجهان معرفي کرده است.
اين معادن زماني داراي ارزش اقتصادي است که بتوان از آن در چرخه توليد کشور استفاده کرد، اما به نظر مي رسد به دليل نبود برنامه و نداشتن توجيه اقتصادي در شرايط فعلي، اين ذخاير ارزش خود را از دست داده است.
بخش معدن در خراسان رضوي يکي از اشتغال زاترين حوزه ها معرفي مي شود به طوري که هم اکنون بيش از ۷هزار نفر به طور مستقيم در اين بخش مشغول به کار هستند.
سرمايه گذاري در بخش معدن توجيه اقتصادي ندارد
يکي از معدنکاران استان اظهار کرد: در زمينه استخراج سنگ هاي مرمري و صورتي و قرمز فعاليت مي کنم.
مجيدتقي زاده ميزان استخراج از معدن خود را در سال ۵۰هزار تن اعلام کرد و افزود: اين ميزان نسبت به سال ۹۰، ۴۰درصد کاهش داشته است.
وي مهم ترين دليل اين کاهش را افزايش هزينه هاي توليد دانست و افزود: علاوه بر افزايش هزينه هاي توليد، ميزان تقاضا در بازار نيز کاهش يافته است.
وي ناياب شدن قطعات و مواد اوليه ماشين آلات معدني را مشکل اين روزهاي معدنکاران دانست و گفت: به دليل وارداتي بودن تمامي اين دستگاه ها و با توجه به نوسانات بيش از حد بازار ارز، توان خريد قطعات و دستگاه هاي جديد را نداريم و اين امر سبب پايين آمدن بازده کاري شده است.
اين معدنکار خراسان رضوي گفت: سرمايه گذاري دربخش معدن ديگر مثل گذشته توجيه اقتصادي ندارد.
وي از کاهش ۷۰درصدي کاميون هاي حمل سنگ در بخش معدن خبر داد و افزود: به دليل افزايش نامتعارف هزينه هاي حمل بيش از ۷۰درصد از کاميون هاي حمل سنگ در بخش معدن غيرفعال شده است.
تقي زاده اظهار کرد: در سال گذشته ۶معدن در بجستان تعطيل شد.
وي ادامه داد: عمده موادمعدني استخراج شده در بخش معدن استان به دليل نبود دانش کافي در حوزه فرآوري به صورت خام به خارج از کشور صادر مي شود که در صورت فراهم شدن شرايط لازم براي فرآوري آن در داخل، مي توان از خروج مقادير بسيار زيادي ارز از کشور جلوگيري کرد.
وي با اشاره به قانون هدفمندکردن يارانه ها و اجراي مرحله دوم آن در کشور گفت: هرچقدر منتظر بازشدن بسته هاي حمايتي قانون هدفمندکردن يارانه ها در مرحله اول شديم خبري نشد و امروز زمزمه هايي از اجراي مرحله دوم اين طرح و افزايش مجدد قيمت حامل هاي انرژي به گوش مي رسد که اگر اين اتفاق بيفتد قطعاً معادن ما نيز به ليست معادن غيرفعال استان اضافه خواهد شد.
قطعاً ميزان اشتغال ايجاد شده براي ۷هزار نفر در بخش معدن، تمام ظرفيت هاي اين بخش در خراسان رضوي نيست.به ويژه اين که هم اکنون ۲۲معدن متروکه در خراسان رضوي وجود دارد. البته تعريفي که از معدن متروکه در ايران ارائه مي شود با آنچه در خارج مرسوم است کاملاً متفاوت است، در خارج به معدني متروکه گفته مي شود که بيش از ۹۰درصد ذخيره کاني آن برداشت شده و فضاي بيروني و داخلي آن پلمب شده باشد.
براساس اين تعريف چنانچه استخراج «کان سنگ» از اين معادن بار ديگر فراهم شود مي توان از معادن برداشت کرد.
معدن متروکه در ايران به معدني گفته مي شود که نتوان بدون انجام عمليات اکتشافي درباره کيفيت و کميت ماده معدني آن اظهارنظر کرد يا اين که فاقد بهره بردار و يا پروانه معتبر بهره برداري باشد.
متفاوت بودن اين تعريف سبب شده است بسياري از معادن مشمول اين تعريف نشود وگرنه تعداد معادن متروکه براساس تعريف جديد بسيار بيشتر از ۲۲ معدن است.
وجود ۲۲معدن متروکه و ۳۱معدن فاقد بهره بردار در خراسان رضوي
اما نکته جالب آن است که در خراسان رضوي علاوه بر ۲۲ معدن متروکه، ۳۱ معدن ديگر وجود دارد که اگرچه داراي پروانه بهره برداري است اما هيچ گونه فعاليت معدني در آن انجام نمي شود.
در همين رابطه پرويز واثقي سرپرست معاونت امور معادن و اکتشافات معدني سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي اعلام کرد: ۲۲ معدن متروکه در خراسان رضوي وجود دارد.
وي تعداد اين معادن را در ۲ سال گذشته ۴۰ مورد اعلام کرد و گفت: از اين تعداد ۱۸ مورد آن از طريق مزايده به بخش خصوصي واگذار شده است.
سرپرست معاونت امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي خاطرنشان کرد: اين معادن در شهرستان هاي مشهد، کاشمر، تربت جام، جلگه رخ، کوهسرخ و … وجود دارد که داراي مواد معدني همچون سرب، کروميت، مس و منيزيت است.وي تنها معدن دولتي استان را معدن سنگ آهن سنگان اعلام کرد و گفت: به جز اين معدن، تمام معادن خراسان رضوي در اختيار بخش خصوصي است.واثقي ذخيره قطعي ۶۰۴ معدن فعال در استان را 3.5 ميليارد تن اعلام کرد و افزود: استخراج اسمي اين معادن حدود ۲۴ ميليون تن در سال است. وي همچنين به وجود ۳۱ معدن فاقد بهره بردار در خراسان رضوي اشاره کرد و گفت: اين معادن داراي پروانه معتبر بهره برداري است اما به هر دليلي رها شده و فاقد بهره بردار است.
بسته حمايتي در بخش معدن وجود ندارد
واثقي با اشاره به بسته هاي حمايتي در نظر گرفته شده براي بخش معدن بعد از اجراي قانون هدفمندکردن يارانه ها و افزايش قيمت در هزينه هاي توليد گفت: در واقع بسته اي در کار نيست، تنها سهميه اي سوختي است که در آن متقاضيان دريافت کننده سوخت نفت گاز با قيمت هر ليتر ۱۵۰ تومان به شرکت نفت معرفي مي شوند.
سرپرست معاونت امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي اظهار کرد: به جز معرفي به شرکت نفت براي دريافت سوخت، مورد حمايتي ديگري در کار نيست.
هيچ گونه وامي تاکنون پرداخت نشده است
وي ادامه داد: البته قرار بود از طريق پرداخت وام به معدنکاران کمک شود اما متاسفانه تاکنون نتوانسته ايم هيچ گونه وامي به معدنکاران پرداخت کنيم. واثقي خاطرنشان کرد: تعداد ۵۰ متقاضي به صندوق بيمه سرمايه گذاري فعاليت هاي معدني براي تامين ماشين آلات و تجهيزات معرفي شده اند که پرونده ها در دست بررسي است و فعلا مبلغي پرداخت نشده است.
ظرفيت هاي خالي زيادي وجود دارد
رئيس سازمان نظام مهندسي معدن خراسان رضوي با اشاره به ظرفيت هاي خالي معدني استان گفت: هم اکنون از کل ظرفيت هاي معدني استان استفاده نمي شود؛ در خراسان رضوي ذخاير معدني بسيار غني وجود دارد که همچنان در دل خاک پنهان مانده است.عباس نيا افزود: چيزي به نام معدن متروکه و فاقد بهره بردار در قانون معادن کشور تعريف نشده است.
وي خاطرنشان کرد: تمامي ۲۲ معدن متروکه و ۳۱ معدن فاقد بهره بردار جزو معادن بلامعارض تعريف مي شود.
وي بالابودن هزينه هاي توليد را يکي از عمده دلايل غيرفعال ماندن اين ۵۳ معدن عنوان کرد و گفت: در بسياري از موارد قيمت تمام شده توليد بسيار بالاتر از قيمت بازار است. از اين رو توليد در اين بخش توجيه اقتصادي ندارد.رئيس سازمان نظام مهندسي معدن خراسان رضوي با اشاره به مستهلک شدن بسياري از ماشين آلات به کار گرفته شده در معادن استان اظهار کرد: يکي از عوامل بالابودن قيمت تمام شده در بخش معدن، وارداتي بودن تمام ماشين آلات بخش معدن است که با توجه به قيمت بالاي ارز بسياري از معدنکاران قادر به وارد کردن ماشين آلات جديد نيستند.
خاطرنشان مي شود خراسان رضوي با دارابودن ۴۵ نوع از ۶۰ نوع ماده معدني کشف شده در کشور جزو سه استان برتر در بخش معدن است، با اين حال استفاده نکردن از تمامي ظرفيت هاي معدني، صادرات خام مواد معدني استخراج شده و متروکه ماندن تعداد زيادي از معادن استان نشان از نبود عزم جدي براي به کارگيري سرمايه هاي ملي است؛ سرمايه هايي که امروز استفاده حداقلي از آن مي شود.به راستي چگونه مي توان از معدنکار انتظار داشت که با تقبل هزينه هاي بالاي توليد بدون حمايت لازم و کافي دولت، به فعاليت خود ادامه دهد؟
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.