مشهد می تواند پیشگام تحقق نام گذاری سال باشد
نامگذاری سالهای اخیر در ایران از سوی مقام معظم رهبری تفسیرها و تأویلهای متفاوتی را در اذهان مردم این کشور متبادر میسازد. بسیاری از مردم و مسئولان در دقایق اولیه تحویل سال منتظر اعلام نامگذاری برای سال جدید هستند تا به نوعی نقشه راه کشور را در سال جدید بدانند. برای نامگذاری یک سال میتوان به موارد مختلفی اشاره داشت. به نظر میرسد آنچه باعث نامگذاری خاصی برای یک سال از سوی رهبرمعظم انقلاب میشود، ضرورتهای ملی، بینالمللی، فرهنگی، اقتصادی و… است.
دستهای از این نامگذاریها بر اساس ضرورتهای اجتماعی- اقتصادی است که از جمله آن میتوان به اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف؛ کار مضاعف و تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی اشاره داشت. نامگذاری امسال تحت عنوان «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» و تطبیق آن در پازل نامگذاریهای رهبر معظم انقلاب در چند سال اخیر بیانگر این واقعیت است که ایشان با عنایت به ارتقای ظرفیتهای ایران، امسال بردرهم تنیدگی فرهنگ و اقتصاد در جامعه تمرکز کردهاند.
مشهد به دلیل جایگاه فرهنگی و اقتصادی که در کشور و منطقه دارد، میتواند به صورت الگویی برای تحقق سال اقتصاد و فرهنگ تبدیل شود. این نکتهای است که راضیه علیرضایی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی بر روی آن تاکید کرده و اعتقاد دارد که توسعه اقتصادی بدون بسترهای مناسب فرهنگی میسر نیست؛ ازاینرو اگر هم بهترین برنامههای اقتصادی را تدوین کنیم تا زمانی که به مقوله فرهنگ کمتوجهی کنیم، باز هم رسیدن به اهداف توسعه با مشکلات متعددی مواجه شده و با پیامدهای غیرمنتظرهای مواجه میشویم. نامگذاری سال93 بهانهای شد تا با او گفتگو کرده و نظرات وی را در خصوص تحقق نامگذاری سال جدید جویا شویم.
اقتصاد و فرهنگ چه رابطهای دارند و فرهنگ چگونه میتواند روی کارکردهای اقتصادی مؤثر واقع شود؟
حوزه اقتصاد و فرهنگ در جامعه به هم پیوسته و درهم تنیده و ابعاد یک واقعیت هستند که مستقل از یکدیگر تحقق پیدا نمیکنند؛ بنابراین برنامهریزی اجتماعی به یقین باید معطوف به هر دو بُعد باشد. بر این اساس اگر خواهان رسیدن به توسعه و پیشرفت هستیم نباید برنامهریزیهای خودمان را معطوف به تدوین و اجرای برنامههای اقتصادی صرف کنیم؛ چراکه تجربه دیگر کشورها ثابت کرده است، بهترین برنامههای اقتصادی نیز بدون توجه به فرهنگ یا به صورت ناقص اجرا شده یا اینکه در میانه راه شکست خورده است. بهعنوان مثال یکی از اهداف ما تقویت کارآفرینی میباشد، اما تا زمانی که روحیه کارآفرینی را در جامعه نهادینه نکردهایم، تحقق کارآفرینی با موانع جدی مواجه میشود؛ چراکه تا وقتی که افراد فعالیتهای واسطهای را بر تولید و کارآفرینی ترجیح دهند رشد کارآفرینی نیز محقق نخواهد شد. در اینجاست که فرهنگ به کمک اقتصاد میآید و تحقق اهداف توسعه را میسر میکند.
ساختار و کنش افراد پیشنیاز تحقق توسعه پایدار است، براین اساس برای توسعه پایدار با برنامهریزی اصولی باید تلاش کنیم تا ساختارهای اقتصادی کشور را به گونهای ایجاد کنیم که تمامی نهادها به صورت زنجیرهای رشد اقتصادی را سرعت بخشیده و حامی تولید شوند. با وجود اینکه برخی کارشناسان تحقق این مسئله را گام مهمی برای رشد اقتصادی میدانند باید تاکید کنم که این موضوع هر چند لازم و ضروری است، اما گام نهایی برای رسیدن به رشد اقتصادی نیست.
در واقع برای تحقق رشد باید به کنشگرانی که در ساختارها عمل میکنند نیز توجه کنیم، اما این توجه از چه طریقی تحقق مییابد. جواب فرهنگ است. فرهنگ کنش، افراد را هدفمند کرده و واکنش آنها را در راستای تحقق اهداف اقتصادی معنا دارد میکند، این مسئله باعث میشود تا در فرآیند توسعه با مشکلات اجتماعی که دیگر جوامع با آن مواجه بودند، کمتر مواجه شویم.
در این میان مشهد چه جایگاهی در تحقق نامگذاری سال دارد؟
به نظر میرسد مشهد به دلیل جایگاه فرهنگی و تاریخی که در کشور دارد میتواند طلایهدار تحقق نامگذاری سال باشد. بر این اساس معتقدم این شهر با فرهنگ غنی اسلامی باید در سال جاری به شهری نمونه در تحقق نامگذاری سال تبدیل شود، امری که تحقق آن نیازمند عزم راسخ در تمامی سطوح دولتی و خصوصی و مردم میباشد. اگر شما پیشینه تاریخی خراسان را مرور کنید، متوجه میشوید که در طول تاریخ این منطقه یکی از نقاط فرهنگی ایران بوده که از شکوفایی اقتصادی خوبی نیز برخوردار بوده است؛ ازاینرو گذشته اسلامی و ایرانی ما نشان میدهد که این منطقه پتانسیلهای خوبی برای تحقق نامگذاری سال دارد.
برخی این مسئله را تعبیر به تقویت اقتصاد زائر کردهاند. شما با این مسئله موافق هستید؟
هر چند باید تلاش کنیم که با ارتقای خدمات به زائران میزان رضایت آنها را در زمان اقامت در مشهد افزایش دهیم، اما باید تاکید کنم که نباید وقتی بحث اقتصاد و فرهنگ به میان میآید این مسئله را به توریسم مذهبی منحصر بدانیم.
در حال حاضر 35درصد از تولید ناخالص خراسان رضوی مربوط به بخش تولید و 65درصد مربوط به بخش خدمات میشود. با این حال در بخش خدمات، بخشهای خردهفروشی مرتبط به گردشگری فقط 10درصد از تولید ناخالص استان را به خود اختصاص دادهاند و بقیه بخشهایی که مرتبط به زائران هستند به نوعی ریشه در بخش تولید دارند. براین اساس اگر خواهان ارتقای جایگاه مشهد برای تحقق نامگذاری سال هستیم باید حمایت از تمام بخشهای اقتصادی را به صورت کامل مورد توجه قرار دهیم؛ ضمن اینکه هر چقدر بتوانیم بخش تولید را بیشتر در سال جاری تقویت کنیم به طور حتم میزان تولیدات استان افزایش مییابد و بسترهای لازم برای کاهش بیکاری و شکوفایی اقتصاد در خراسان رضوی فراهم میشود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.