فراکسیون توسعه شرق کشور تشکیل میشود
خراسان رضوی به دلیل موقعیت ژئوپلوتیکی که دارد، از لحاظ ترانزیتی و تجاری از یک موقعیت مناسب جغرافیایی در منطقه بهرهمند است، بهطوری که بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقد هستند این استان ظرفیت بالقوهای برای تبدیل شدن به سکوی افزایش صادرات کشور به افغانستان و آسیای میانه و حلقه اتصالی این کشورها به آبهای آزاد را دارد. با این حال هرچند از زمان سقوط طالبان، تلاشهای زیادی برای توسعه روابط اقتصادی با افغانستان صورت گرفته است، وجود موانعی نظیر صدور کالاهای بیکیفیت به این کشورها از سوی برخی تاجران ایرانی و گاه ایجاد مشکلاتی در وصول مطالبات صادرکنندگان ایرانی از طرف تاجران این کشورها باعث شده تا سطح روابط تجاری با افغانستان با ایدهآلها فاصله داشته باشد. این مسئله بهانهای شد تا با محمدرضا مودودی، مشاور اجرایی وزیر صنعت، معدن و تجارت در توسعه تعاملات اقتصادی با افغانستان در مشهد، گفتگو کرده و دیدگاههای وی را درباره راهکارهای افزایش صادرات به افغانستان جویا شویم.
شهرآرا: با وجود همسایگی خراسان رضوی با افغانستان، به نظر شما چرا تاکنون از این فرصت نتوانستهایم بهخوبی استفاده کنیم؟
افغانستان کشوری غنی از فرصت و البته فقیر است. به عبارتی فقر حاکم بر این کشور در زمینه زیرساختها باعث میشود تا نیاز به سرمایهگذاری و صدور خدمات در این بخشها بیشتر باشد، از طرفی به دلیل اینکه شرکتهای کشورهای توسعهیافته به دلایل امنیتی کمتر مایل هستند وارد این کشور شوند، این فرصت فراهم است تا شرکتهای ایرانی وارد بازار افغانستان شوند.
شهرآرا: اما شرکتهای ایرانی در دو دهه گذشته تجربه ناموفقی از حضور در بازارهای آسیای میانه در زمانی که کمتر رقیبی در آنجا بوده است، داشتهاند. به نظر شما چه اقدامی باید انجام دهیم تا این تجربه در افغانستان تکرار نشود؟
مشکل به وجود آمده در کشورهای آسیای میانه، ناشی از ضعف راهبرد ما در آن مقطع بود. در اوایل دهه70 بخش خصوصی ما به آن میزان بلوغ کافی نرسیده بود تا با یک راهبرد قوی در بازارهای این کشورها حضور پیدا کند، برای همین حضور این بخش در بازار کشورهای آسیای میانه تجربه موفقی نبود و آن زمان شاهد صدور برخی کالاهای بیکیفیت به این کشورها و نارضایتی تاجران آسیای میانه بودیم.
شهرآرا: همین نارضایتی در بازار افغانستان دیده میشود؟
اینکه باید تلاش کنیم تا کالاهای باکیفیت را به افغانستان صادر کنیم، درست است، اما از طرفی این را هم باید درنظر گرفت که برخی تجار افغانی از تولیدکنندگان ایرانی میخواهند کالاهایی با کیفیت کمتر تولید کنند تا حاشیه سود آنها افزایش یابد، از اینرو تمام تقصیر صدور کالاهای بیکیفیت را نباید به گردن تولیدکنندگان انداخت. این موضوع را باید درنظر گرفت که بهترین راهکار برای توسعه صادرات به افغانستان، ایجاد تعامل همهجانبه در تمام بخشهای دولتی و خصوصی مرتبط است. در صورت تحقق این مهم، رضایت از حضور تاجران ایرانی در این کشور افزایش مییابد.
شهرآرا: برای تحقق این تعامل، اقدامی صورت گرفته است؟
در حال حاضر نمایندگان استانهای خراسان رضوی و خراسان جنوبی و سیستانوبلوچستان در مجلس، در حال پیگیری برای تشکیل فراکسیون توسعه شرق کشور هستند. بر این اساس، قرار است با تشکیل این فراکسیون، راهکارها و موانع توسعه شرق کشور بهصورت ویژهای پیگیری شود. بهطور حتم تشکیل این فراکسیون، بر توسعه روابط تجاری با افغانستان تاثیر خوبی خواهد گذاشت و سیاستهای ایران را در روابط تجاری با کشورهای شرق کشور مستحکمتر خواهد کرد.
هماکنون یکی از مشکلات ما در حوزه صادرات، جزیرهای عملکردن است، بهگونهای که دستگاههای دخیل در صادرات چندان با یکدیگر هماهنگ نیستند؛ مسئلهای که به صادرات ما لطمه میزند؛ بهعنوان مثال چند وقت قبل در استان سیستانوبلوچستان سربازی برخورد ناشایستی با یک تاجر مطرح افغان کرده است. نتیجه این شد که این تاجر سرمایههای خود را از ایران خارج کرد، ضمن اینکه نفوذی هم که داشت، باعث شد چند روز مرز ایران با افغانستان بسته شود. در اینجا میبینید که نگاه بخشی یک سرباز باعث شد تا کشور چند میلیون دلار ضرر کند.
شهرآرا: راهکار رفع این مشکل را بیان کنید؟
در حال حاضر نگاه ما به مرزهای کشور چندان اقتصادی نیست. درواقع ما ابتدا به این مرزها دید امنیتی داریم و بعد اقتصادی. این در حالی است که اگر میخواهیم امنیت پایدار در مرزهای شرقی داشته باشیم، باید نگاه اقتصادی در مرزها را تقویت کنیم؛ البته این بحث من به معنی نفی تقویت امنیت در مرزها نیست، بلکه میخواهم بگویم اگر دید روابط اقتصادی در مرزها تقویت شود، امنیت هم حاکم خواهد شد؛ بهعنوان مثال در حال حاضر سالانه حدود 5/2میلیارد دلار کالا به افغانستان صادر و فقط 40 تا 50میلیون دلار وارد میکنیم. ممکن است این در ابتدا آمار خوبی باشد، چون تراز تجاری کاملا به نفع ایران است، اما اگر شما میزان قاچاق مواد مخدر را هم به این رقم اضافه کنید، متوجه میشوید که ایران چه حجمی سرمایه برای مقابله با این معضل هزینه میکند. حال اگر بیاییم و دید اقتصادی را در مرزها حاکم کرده و مرزنشینان را وارد فرایند تجاری بین دو کشور کنیم، بهطور حتم امنیت هم در مرزهای شرقی کشور بیشتر تامین میشود.
شهرآرا: هماکنون مشکلات ایجاد شده برای آب سددوستی، تحقق حرف شما را در سایه انداخته است. برای رفع این مشکل اقدامی نمیخواهید انجام دهید؟
واقعیت این است که تامین بخشی از آب شرق کشور وابسته به منابعی است که در فلات افغانستان واقع شده است. هماکنون افغاستان با وجود اینکه صنعتی نشده و دارای نیروگاههای برقی نیست که به آب سرچشمه سددوستی نیاز داشته باشد، موانعی را برای دسترسی ایران به این آب به وجود آورده که البته به دلایل قراردادهای بینالمللی باید درنهایت در این زمینه با ایران مذاکره کند، اما در اینجا یک نکته وجود دارد. اینکه هماکنون مسئله آب دریاچه ارومیه با پیگیری نمایندگان استانهای غربی به مطالبهای ملی تبدیل شده، اما آب سددوستی که آینده مشهد به آن وابسته است و کمتر از دریاچه ارومیه اهمیت ندارد، به مسئلهای ملی تبدیل نشده است. معتقدم باید با پیگیری نمایندگان و مسئولان، آب سددوستی به یک مطالبه ملی تبدیل شود.
شهرآرا: به نظر شما انتخابات افغانستان چه تاثیری بر روابط تجاری ایران و این کشور میگذارد؟
راهبرد افغانستان در زمینه ایران مشخص بوده و این کشور خواهان روابط خوب و توسعهیافته با ایران است، از اینرو جدا از اینکه چه فردی در این کشور رئیسجمهور بشود، اعتقاد دارم روابط دو کشور همچنان گرم و صمیمی خواهد بود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.